archief oud artikel 5 december 2005 Heerenveen, Friesland Tot en met 26 februari organiseert Museum Willem van Haren in Heerenveen een tentoonstelling over de bouwplaat, Karton op schaal. Er zijn bouwplaten te zien van gebouwen als de Eiffeltoren en van schepen tot olifanten. De tentoonstelling geeft een overzicht van de geschiedenis van de ontwerptechniek van de bouwplaat. Sommige modellen zijn drie centimeter hoog, anderen steken meer dan een meter in de lucht.
De bouwplaten zijn oorspronkelijk bedoeld als luxe kinderspeelgoed, maar al snel ontdekken ook volwassenen de bouwplaat. De bouwplaat wordt daarnaast in het onderwijs en als reclamemiddel gebruikt: winkeliers prijzen er hun producten mee aan. Al eeuwen maken architecten en stedenbouwkundigen schaalmodellen van gebouwen om de opdrachtgever een goede indruk te geven van het ontwerp. Rond 1850 wordt het nabouwen van de wereld ook een geliefde hobby. Het spelen met papieren afbeeldingen is dan al een poosje populair. Vooral opticaprenten, trek- en aankleedpoppen, soldaatjes, kijkdozen en miniatuurtheaters zijn in trek.
Alles van karton
De belangrijkste bouwplatenuitgever in de 19de eeuw is Charles Pellerin uit Epinal. Hij is zeer marktbewust. Elke nieuwe technische ontwikkeling vertaalde hij in een bouwplaat. Of het nu gaat om de trein, de auto, de elektrische tram, het stoomschip of het vliegtuig: Pellerin maakte er een bouwplaat van. De Duitse bouwplaten zijn romantischer dan de Franse. Beroemd zijn de uitgaven van burchten en boerderijen van J.F. Schreiber. In het begin van de 20ste eeuw loopt de verkoop van bouwplaten terug. De concurrentie van ander kinderspeelgoed is groot. Na de Tweede Wereldoorlog wordt de bouwplaat ongekend populair. De Engelse uitgeverij Micro Models Limited brengt voor het eerst miniatuurbouwplaten uit, gedrukt op ansichtkaartformaat. In Nederland is Jan Berfelo de grote man achter het kartonnen bouwen. Tegenwoordig is de bouwplaat vooral geliefd bij verzamelaars en modelbouwers én in de wereld van de reclame en de architectuur.
Redactioneel - Laatst gewijzigd: 2011-05-09 10:46:50 · Gepubliceerd: 5 december 2005 - 3341
