archief oud artikel 15 december 2008 Tilburg, Noord-Brabant Iedereen kent ze wel: de Perzische tapijten met zijn kleurige motieven en decoraties. Als ze niet bij jezelf thuis op de vloer liggen, dan wel bij een opa of een oudtante. Maar er schuilt een hele onbekende wereld achter die gekleurde draden. Met de tentoonstelling ‘Vloerjuwelen’ brengt het Audax Textielmuseum in Tilburg een ode aan sierkunstenaar Theo Colenbrander (1841-1930). Met zijn eindeloze fantasie maakte hij vele prachtige tapijten.

Baanbrekend

Hoewel de naam ‘Textielmuseum’ misschien een beetje muffig klinkt, doet de tentoonstelling ‘Vloerjuwelen’ zijn naam eer aan. Het biedt een reis door de tijd van Colenbrander en gunt ons een blik in zijn belevingswereld. De grote tapijtontwerper begon zijn loopbaan als architect, maar werd op 43-jarige leeftijd benoemd tot artistiek leider van de Haagsche Plateelbakkerij Rozenburg. Door de opvallende kleuren en vernieuwende vormgeving van zijn producten werd Colenbrander al gauw als baanbrekend gezien.

Droedels

De vormen die Colenbrander toepast, doen denken aan droedels. Slordige krabbels van een dagdromer. Droedels zijn kleine tekeningetjes die worden gemaakt terwijl je niets te doen hebt. Tijdens de les, telefoneren of het werk. Ook de titels van de kunstwerken: ‘onbeduidend’, ‘rechthoekig’ en ‘doorkijk’ lijken niet erg doordacht. Maar achter Colenbrander’s ontwerpen zit wel degelijk een gedachte. Invloeden uit de Oosterse wereld zijn terug te zien, maar ook die uit de Nieuwe Kunst. Zij is vooral te herkennen aan motieven uit de natuur. Sierlijke bogen en golvende lijnen. Een prachtige uitspraak uit een Nederlandse krant van 1893 op één van de muren zegt precies wat elke museumbezoeker denkt: “hoeveel fantasieën moet Colenbrander bezitten om deze kleurverbeeldingen te concipiëren?”

Geleefde tapijten

De muren van het museum hangen vol met de prachtigste kleuren en warmste stoffen. De tapijten zijn grof gebreid of geweven met de fijne Perzische steek en sommigen zien er geleefd uit. Ze werden niet alleen gebruikt als kunstvoorwerp en achter gouden tralies gezet. Er is overheen gelopen, ze zijn aangeraakt door vieze handen en toch verliezen ze hun ware aard niet. Ze zijn met liefde opnieuw hersteld en door deze échtheid krijgen de tapijten een schoonheid die anders nooit bereikt zou zijn.

Indrukwekkend oeuvre

Naast de prachtige ‘vloerjuwelen’ is er ook ander werk van Colenbrander te zien. Fijn beschilderd keramiek, een nooit uitgevoerd ontwerp van een oosters paleis, boeken, menukaarten en schilderijen; allemaal van de hand van Theo Colenbrander. Een indrukwekkend oeuvre van een kunstenaar die zijn tijd ver vooruit was. Speciaal voor deze tentoonstelling ontwikkelde Colenbrand-kenner Richard Mills een computeranimatie, dat een fascinerend beeld schetst van de vele variaties binnen de tapijtontwerpen van Colenbrander.

Ontelbare mogelijkheden

Na deze tentoonstelling nog niet uitgekeken op de ontelbare mogelijkheden van stof? In het Textiellab is te zien hoe hedendaagse opdrachten vliegensvlug worden omgezet in computerprogramma’s en daarna zo de machines uit rollen. Unieke theedoeken, schattige slabbetjes of gewoon een prachtig tafelkleed. Om meer in de ouderwetse sfeer te blijven is er de damastweverij met prachtige houten weefgetouwen waar je weer even terug bent in de tijd van Colenbrander. Toen de kunstwerken ook nog met de hand werden gemaakt. Voor alle hobbyisten, Colenbranderliefhebbers of voor iedereen die gewoon nieuwsgierig is. Vloerjuwelen: nog te zien tot en met 1 maart 2009 in het Textielmuseum in Tilburg.

Recensie - Laatst gewijzigd: 2011-05-09 10:46:50 · Gepubliceerd: 15 december 2008 - 1531