archief oud artikel 20 december 2008 Amsterdam, Noord-Holland Laten kunstenaars zich tegenwoordig nog wel inspireren door spiritualiteit of zelfs door een religieuze overtuiging? Dit was de vraag die Gijs Tuyl, directeur van het Stedelijk Museum, zichzelf stelde bij het idee voor de tentoonstelling ‘Heilig Vuur. Religie en spiritualiteit in de moderne kunst’. "Ja", was blijkbaar het antwoord, want na 113 jaar exposeert het Stedelijke Museum nu dan eindelijk rondom het thema Religie. "We dachten altijd dat moderne kunst en religie elkaar beten", vertelt Tuyl. Rondkijkend in de expositieruimte is te zien dat het inderdaad een haat-liefdeverhouding is, maar daarom niet minder interessant.

Televisiedominee

Zo is het eerste enorm grote schilderij 'Shitty' van Gilbert & George, gelijk een aanklacht tegen de kerk. De mannen staan als televisiedominees naast een kruis, terwijl hun alter ego's naakt uit de lucht komen vallen. De kunstenaars verzetten zich tegen de invloed van het christendom op de westerse cultuur. Dit is niet het enige shockerende schilderij, want er komen nog heel wat geslachtsdelen voorbij. Heilig Vuur is dan ook geen expositie voor de gelovige die op zoek is naar prachtige iconen en christelijke afbeeldingen. De expositie vertelt eerder het verhaal over een zoektocht naar het hogere, de waarheid, God of hoe men het nog meer noemt.

Het gebed

Jan Toorop heeft ook zo zijn eigen plekje. Zijn werk stond, na zijn bekering, volledig in het teken van het geloof. Het schilderij ‘Het gebed’ geeft een intieme kijk in zijn eigen geloofsleven. Daarnaast is het op een fantastische manier gemaakt. De combinatie van pastel, houtskool en het gutsen van het karton maakt het tot een meesterwerk. Een werk dat in een stil, donker hoekje van de expositie hangt.

Zwangere Maria

De meeste van de schilderijen zijn ondergebracht in moderne containerachtige kamers, die speciaal voor deze expositie zijn gebouwd. Maar een aantal video’s zijn te zien in de intimiteit van de kapellen. Dit geeft de schilderachtige video ‘The Greeting’ van Bill Viola extra kracht. Het lijkt alsof de video gemaakt is voor de ruimte, of andersom. Bill Viola verfilmde het schilderij ‘De visitatie’ van de Italiaanse renaissanceschilder Jacopo da Pontormo. Hierin ontmoeten de zwangere Maria en haar zwangere nicht Elisabeth elkaar. Bill Viola legde dit vast in een film van tien minuten, terwijl de gefilmde scene in werkelijkheid 45 seconden duurde. Hierdoor wordt de non-verbale communicatie uitvergroot en zo ondergaat de kijker elk detail van de ontmoeting. Viola wil laten zien dat een ontmoeting tussen twee mensen een heilig moment is. Door de muziek en de vloeiende bewegingen van Maria en Elisabeth overtuigt Bill niet alleen, maar ontroert hij ook zijn publiek.

Zoektocht

De serene, en daardoor krachtige, video van Bill Viola conflicteert met de video-opname van Marina Abromovic. Zij is te zien in de film ‘Freeing the Body’. Marina is naakt met alleen een sjaal om haar hoofd. Ze danst acht uur lang op het ritme van een trommel tot ze erbij neervalt. Ze onderzocht de grenzen van lichaam en geest. Toch voelt deze, waarschijnlijk, oprechte zoektocht onrustig en wanhopig aan.

Energiek

Heilig Vuur is een bijzondere en energieke tentoonstelling. Van de meest uiteenlopende kunstenaars zijn schilderijen, beelden en video's te zien. Daardoor zal elke bezoeker wel een kunstwerk vinden waar hij zich helemaal in herkent.

Recensie - Laatst gewijzigd: 2011-05-09 10:46:50 · Gepubliceerd: 20 december 2008 - 1983