archief oud artikel 16 december 2008 Rotterdam, Zuid-Holland Tegenwoordig kijkt de hele klas via het digitaal schoolbord naar de meest uiteenlopende films. Maar waarschijnlijk hebben de opa's en oma's onder ons nog meegemaakt dat ze met de hele klas naar een zolder in het gemeentehuis of in een dorpshuis gingen om daar onderwijsfilms te kijken. Wat een ontwikkeling! Van een oude, krakende diaprojector naar een schoolbord waarop je kunt tekenen, schrijven, filmpjes en internet kunt laten zien. Hoe keken jij, je ouders, of opa en oma naar onderwijsfilms en hoe doen de kinderen dat nu? Het Onderwijsmuseum geeft een kijk achter de schermen met de tentoonstelling 'Een eeuw onderwijsfilm'.

Op zolder bij het onderwijsmuseum

Het is aardig wat trappen lopen om op de plaats van bestemming aan te komen. Maar, dit is een bewuste keuze van het onderwijsmuseum. Ze blijven hiermee zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid. ''Wist je dat ze vroeger vaak op zolders kleine bioscopen hadden voor de scholen? Ze hingen daar dan grote zwarte gordijnen op en er stond een diaprojector. Vaak moest je met de hele klas naar een dorpsgebouw of een speciale ruimte om naar de onderwijsfilms te kijken.'' De samensteller van de tentoonstelling, Ed van Berkel, vertelt vol vuur over zijn werk. Met zijn ruime kennis over de onderwijsfilm weet hij precies wat deze tentoonstelling nodig heeft. Hij stond zelf voor de klas en werkte jaren bij de onderwijsfilm. ''In deze namaak-bioscoop draaien continu onderwijsfilms uit alle mogelijke tijdsperioden. De tijdsperioden in de tentoonstelling gaan van 1910 tot nu. Een paar perioden zijn leuk om er even uit te lichten''

1910-1930 De schoolbioscoop

''In de tijd van de schoolbioscoop wisten de leraren vaak zelf helemaal niet hoe je een film af moest spelen van zo'n diaprojector. Ik weet nog hoe ik zelf heb staan klungelen met zo'n ding. Hiernaast hebben we zo'n diaprojector neergezet zodat iedereen even kan ervaren hoe het is om een film daarop te zetten'' Van Berkel loopt een ruimte in waarin middenin een groot paneel staat. Het paneel heeft acht kanten, met op iedere kant de tijdsperiode en onderwijsfilms en achtergrondinformatie die daarbij hoort. De onderwerpen van de films waren toentertijd erg eenvoudig. Het ging vooral om praktische zaken zoals het verkeer. Wat voor ons nu heel erg logisch lijkt, was toen nieuw. In het filmpje van het verkeer is te zien hoe iemand achterop een auto springt. Meteen daarna komt de tekst in beeld: Spring nooit achterop een auto!''Geluid was er toen nog niet onder een film, dat kwam pas in de jaren'50.''

1940 Onderwijsfilm in oorlogstijd

Het volgende onderdeel, een klein bleedschermpje, trekt de aandacht. Er draaien onderwijsfilms uit de jaren '40. Een filmpje over solliciteren verschijnt met de boodschap: Laat bij het solliciteren het meisje thuis. ''De onderwijsfilms in deze tijd maakte meneer Schoevers. Hij kreeg geld van de overheid om films te maken. Het was natuurlijk een gevaarlijke tijd en daarom bleven de onderwerpen allemaal vrij veilig.'' Er staat een lijstje met films uit die tijd en de onderwerpen zijn allemaal erg Hollands. Het gaat van kaas, tot koeien en van solliciteren tot de plaats Giethoorn. ''Wat dat betreft zou je ze kunnen verwijten dat ze geen standpunt innamen in die tijd. Het is toch een manier om kinderen wijze lessen mee te geven.''

2000 tot nu. Alles interactief

''Nu gaat het allemaal heel anders. De lessen zijn veel individueler geworden en de kinderen zijn meer op zichzelf. Ze kunnen zo achter een computerbeeldscherm duiken om een filmpje te bekijken.'' Met een digitaal schoolbord in bijna iedere klas is er veel veranderd sinds 1910. Bij de films krijgen de leerkrachten hele pakketten opgestuurd met allerlei lesmateriaal. Kinderen kunnen meteen interactief aan de slag met de onderwerpen.

Kidsproof?

Is dat niet een beetje saai? Al die informatie voor kinderen? ''Nee, juist niet! Voor kinderen is er van alles te doen. Zo kunnen ze hun eigen flipboekje maken, en ook het maken van een scenario is erg leuk voor hen. Aan het eind laten ze die naar beneden glijden via een brievenbus waarop het scenario bij ons terecht komt. De kinderen gaan ook aan de slag bij het onderdeel ‘stomme film'. Ze maken hun eigen geluid bij de getoonde film. Daarnaast is natuurlijk het hele museum open voor hen. Het sprookjesbos is een prachtige speeltuin voor de kinderen.''

Ook voor de ouderen onder ons

De Oorlogswinter van de jaren '40 is ook verfilmd en een goede reden om ook te komen voor de ouderen onder ons. Voor hen is het vooral herinneringen ophalen en kijken hoe het daarna verlopen is met de onderwijsfilm. Daarnaast is er een speciaal extra onderdeel waarbij de waterfilms van 50 jaar terug te zien zijn.

Natuurlijk hebt u met een ticket vrije toegang tot het gehele museum. Daar draaien op dit moment verschillende tentoonstellingen. De tentoonstelling over de Nederlandse prinsesje op school is nog tot en met 4 januari 2009 te zien. U moet dus opschieten om dit niet te missen! Daarnaast draaien de tentoonstellingen; breed, breder, breedst, sprookjesbos en de vaste tentoonstellingen. De tentoonstelling over de onderwijsfilm is te zien tot en met 4 september 2009.

Reportage - Laatst gewijzigd: 2022-12-28 12:49:14 · Gepubliceerd: 16 december 2008 - 720