De ideale vrouw

archief oud artikel 1 februari 2009 Den Bosch, Noord-Brabant Den Haag stond vorig jaar in het teken van de ideale man. Dat het Noordbrabants Museum een half jaar later met de ideale vrouw komt is een wonder. Bart van den Boom, hoofd presentatie van het museum, had het plan en de titel al een jaar klaarliggen. "Onze eerste reactie was dan ook: verrek!"

Toch verschilt de tentoonstelling in het Haags Gemeentemuseum drastisch met die in het Noordbrabants Museum. "De ideale vrouw gaat meer in op de klassieke deugden," legt Van den Boom uit. "Trouw, moederschap, huiselijkheid, vroomheid, daadkracht en schoonheid. Wij proberen met klassieke en moderne kunstwerken aan te geven dat de deugden nog steeds deugden zijn, alleen anders verpakt."

Vooral vrouwen

Qua aankleding ziet de tentoonstelling er schitterend uit. Iedere deugd heeft een eigen hoek, omringd door glinsterende gordijnen. De vingers van de voornamelijk vrouwelijke bezoekers glijden regelmatig langs de hangende gordijnslierten. Ook Van den Boom kan het niet laten om het tinkelende geluid te produceren. "Het is geen vrouwententoonstelling, maar qua presentatie wel."

De pers oordeelt wisselend over de tentoonstelling. Ook in het gastenboek van het museum staan gemengde reacties. Van den Boom: "De mensen die ik heb gesproken zijn overwegend enthousiast. Tjah, dat kritische stuk in de Trouw. Die journalist heeft het geheel niet goed begrepen. Oude en nieuwe kunst bij elkaar is een gewaagde combinatie. Misschien is dat voor sommigen even wennen."

Vroeger en nu

Wie de tentoonstelling doorloopt, merkt vrij snel hoe de ideale vrouw eruit ziet. "Vroeger was het een man die zei: 'hier moet je aan voldoen.' Tegenwoordig wordt het ideaal door zowel de man als de vrouw bepaald." Van den Boom is van mening dat het voor een vrouw moeilijker is om aan het ideaal te voldoen dan voor een man. "Kijk maar eens naar de bladen. Vrouwen worden door de media gestuurd over hoe ze zich moeten gedragen. Ze zijn meer met zichzelf bezig. Mannen richten zich eerder op dingen van buiten, zoals voetbal of wetenschap."

De kleinschalige tentoonstelling toont inderdaad hoe een vrouw moet zijn. Het blijft een bijzondere ervaring om de boekjes uit de 19de eeuw te lezen, waarin precies staat beschreven hoe een vrouw zich dient te gedragen in het openbaar. Daarnaast liggen de hedendaagse moderne vrouwenboeken: de Cosmopolitan, Maria en de ELLE. Een hedendaagse vrouw zou haar neus ophalen voor vrouwenboeken uit de 19de eeuw, maar toch zie je haar wekelijks door een kiosk slenteren. Het perfecte voorbeeld dat een vrouw zichzelf nog steeds probeert de idealiseren aan het beeld van anderen.

Deugden

Toch zijn de deugden wel iets aangepast sinds de voorgaande eeuwen. Theodoor van Thuldens Portret van Josina Copes en kinderen uit de zeventiende eeuw toont hoe een moeder hoort te zijn: zorgzaam, wijs en ondersteunend. Ook in de hedendaagse fotoreeksen komt dit beeld terug, hetzij met een modern vleugje. Maar deugden als vroomheid en huiselijkheid komen in de huidige maatschappij minder duidelijk naar voren. Vrouwen veranderen de invulling van de deugden. De emancipatie in de jaren '60 droeg hier zeker aan bij.

Op de tweede verdieping van De ideale vrouw vinden bezoekers niet veel nieuws, behalve een mooi gedicht aan de muur: 'Wie een wijf trouwt om 't schoon lijf, verliest het lijf en houdt het wijf.' Nuchter, reflecterend en recht-door-zee. Overduidelijk geschreven door een man.

Reportage - Laatst gewijzigd: 2011-05-09 10:46:50 · Gepubliceerd: 1 februari 2009 - 2071