archief oud artikel 29 maart 2009 Amsterdam, Noord-Holland Wat is er nou zo bijzonder aan Vermeers 'De dame met de weegschaal'? Het schilderij is speciaal uit Washington overgekomen naar het Rijksmuseum om tijdelijk tentoongesteld te worden naast "De Melkmeid", maar is dat nu echt de moeite van het bezoeken waard? Dat vroeg DagjeWeg.NL zich ook af, en nam de proef op de som.

De ruimte

Het is druk in de zaal waar dé Vermeers hangen. Vermeer from Washington staat er op de muur geschreven. Drie kleine schilderijen hangen aan de wand. De ruimte is relatief groot in verhouding tot de schilderijen, maar te klein voor alle mensen die in de ruimte rondlopen. Na een aantal minuten herpositioneren voor de schilderijen, is een unieke blik op de ‘Vrouw met de weegschaal’ een feit.

De drie schilderijen

De lichtval door het linker raam van 'De dame met de weegschaal' is magnifiek. Vermeer staat ook niet voor niets bekend om de lichtval in zijn schilderijen. Het zijn net foto's uit de zeventiende eeuw. De drie schilderijen 'De dame met de weegschaal', 'De melkmeid', 'De brieflezende vrouw' hebben veel gemeen. De lichtval komt altijd vanuit links het doek binnenvallen. De vrouwen lijken verzonken in hun gedachten en de 'kijker' niet op te merken. Elk schilderij geeft een intiem kijkje in de leven van de vrouwen. De drie schilderijen versterken elkaar, en stralen enorm veel rust uit.

De dame met de weegschaal

Op het eerste gezicht lijkt 'De dame met de weegschaal' een alledaags tafereel van een rijke vrouw die haar juwelen weegt. Maar als men goed kijkt is te zien dat de vrouw helemaal niets op haar weegschaal heeft liggen. Jarenlang werd aangenomen dat het verhaal achter dit schilderij niet verder ging dan dat. Maar op de achtergrond is het schilderij van het laatste oordeel te zien. Uiteindelijk is het schilderij veel moraliserender dan een vluchtige blik doet vermoeden. Waarschijnlijk heeft Vermeer hiermee willen laten zien dat de vrouw niet het aardse, de juwelen, weegt maar bedenkt of haar ziel het haalt op de weegschaal van het laatste oordeel. Juist dit extraatje maakt 'De dame met de weegschaal' tot uitzonderlijk schilderij.

Het verhaal achter het schilderij

Maar er zit een groter verhaal achter het tijdelijk samen brengen van deze vrouwen van Vermeer. Het draait in deze geschiedenis alleen om 'De dame met de weegschaal' en 'De melkmeid'. De schilderijen hingen namelijk vijf jaar in het woonhuis van de Amsterdamse koopman Rooleeuw op de Nieuwendijk. Hij kocht ze als eerste aan uit de collectie van Jacob Dissius in 1696. De boekverkoper Dissius liet wel 21 schilderijen van Vermeer na, die allemaal geveild werden. Binnen vijf minuten had Rooleeuw de belangrijkste en duurste werken van Vermeer bemachtigd. Het Rijksmuseum wilde de schilderijen na driehonderd jaar weer verenigen. Het schilderij is tot 1 juni te zien in het Rijksmuseum, waarna het weer terugkeert naar het museum waar het vandaan werd gehaald, het National Gallery of Art in Washington.

Recensie - Laatst gewijzigd: 2011-05-09 10:46:50 · Gepubliceerd: 29 maart 2009 - 1436