Tam geschilderd portret toch van Rembrandt

archief oud artikel 7 augustus 2009 Er is weer een nieuwe Rembrandt gevonden. Kunsthistorici meenden lange tijd dat het schilderij Portret van Eleazar Swalmius uit 1637 niet van Rembrandt was. Ze vonden het te tam geschilderd. Nieuw onderzoek toont aan dat de Nederlandse grootmeester toch verantwoordelijk is voor het portret van de predikant van de Nederlandse Hervormde Kerk.

Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen (KMSKA) kocht het schilderij in 1886 als een meesterwerk van Rembrandt. In die tijd werd al getwijfeld aan de echtheid van het portret. In 1969 gooide kunsthistoricus Horst Gerston het schilderij uit zijn oeuvrecatalogus van Van Rijn. Daarna belandde het schilderij in het museumdepot van het Antwerpse museum.

'Dit is een Rembrandt!'

In 2007 werd het schilderij opnieuw gereinigd. Alle verflijnen bleken intact te zijn, dus er hoefde niets gerestaureerd te worden. De dikke gele vernislaag verdween als sneeuw voor de zon. Heel fijne details zorgden ervoor dat het onscherpe schilderij weer ging leven. Niet lang na de restauratie bezocht de kenner op het gebied van Rembrandt - Prof. Em. Ernst van de Wetering - het KMSKA. Stiekem werd hij naar een zaal gebracht waar het schilderij hing. Professor Van De Wetering focuste zijn ogen en zei toen opgewekt: "Dit is een Rembrandt! Dit is een authentieke Rembrandt!"

Op de persbijeenkomst was Van De Wetering net zo enthousiast als tijdens 'zijn' ontdekking. Hij kwam eerst even terug op zijn eerste woorden: "Die waren niet erg wetenschappelijk van me", legt de professor uit, "maar toen ik langzaam naar het schilderij stapte, wist ik het zeker - toen voor mij de illusie verf werd en de verf nadien opnieuw illusie - haalde ik diep adem en ik wist: ik sta voor een originele Rembrandt”.

Röntgenonderzoek doorslaggevend

Röntgenonderzoek bleek uiteindelijk doorslaggevend te zijn. Het linnen van het schilderij kwam van dezelfde rol die Rembrandt gebruikte voor De blindmaking van Samson en Danae (beiden 1936). Daarnaast bracht 'de schilder' de plamuurlaag op dezelfde manier aan als in Rembrandts atelier gebruikelijk was. Lange tijd dachten kunsthistorici dat de handtekening van Rembrandt vals was. In de verf van de handtekening blijken kleine barstjes te zitten, die overeenkomen met de barstjes in de andere verflagen op het doek. Dit bevestigt dat de handtekening en het portret tegelijkertijd op het linnendoek zijn gezet.

Antwerpse museumnacht

Het prachtige portret van predikant Eleazar Swalmius hangt nu weer in volle glorie in het Antwerpse museum. Net op tijd, want morgen (8 augustus) start de Antwerpse museumnacht. Alle vijftien Antwerpse musea gooien de deuren open voor bezoekers. Het is vanzelfsprekend dat mensen morgennacht vooral praten over één schilderij: het Portret van Eleazar Swalmius.

Nieuws - Laatst gewijzigd: 2011-05-09 10:46:50 · Gepubliceerd: 7 augustus 2009 - 945