Lesje kunstgeschiedenis in Gemeentemuseum

archief oud artikel 1 september 2010 Cultuur Den Haag, Zuid-Holland Wie de tentoonstelling Andere tijden - Nieuwe werelden bezoekt, bevindt zich in goed gezelschap. Bekende namen als Vincent van Gogh, Claude Monet, Pablo Picasso en Piet Mondriaan verzamelden zich in het Gemeentemuseum Den Haag. Klaar voor een lesje kunstgeschiedenis?

Voor de tentoonstelling Andere tijden – Nieuwe werelden kan de geïnteresseerde bezoeker gerust een aantal uren uittrekken. Dwalend door het doolhof van verschillende zalen en gangen vindt het oog steeds een nieuwe streling. De prachtige felle kleuren van het luminisme, de witte vlakken van Jan Schoonhoven en het expressionisme van Die Brücke en Der Blaue Reiter. Maar zoals een moeder haar twee dochters in het museum adviseert: je kunt beter een paar dingen goed bekijken, dan alles bekijken en niets echt zien. Met dit advies in het achterhoofd staan we rustig stil bij een aantal werken en laten onze ogen vluchtige over andere doeken strijken.

In het brein van Piet Mondriaan

Het luminisme eist de aandacht op in één van de eerste zalen – of de laatste zaal, het is maar waar je begint. Voorlopers van deze stroming in de schilderkunst waren Piet Mondriaan en Jan Toorop. De schilderijen van Mondriaan's hand ogen heel los geschilderd. De verfklodders hangen er letterlijk bij. In deze zaal hangt onder andere het werk Bos bij Oele, Bosch 1908, waarin een mysterieus bos de bewonderaar binnentrekt. Aan de rechterkant van de volgende zaal lonkt een deuropening naar een iets donkerder zaaltje. Hier hangen schetsen van Mondriaan. Het is alsof je zo de drempel over stapt en in zijn brein belandt. Enkele schetsen zijn zelfs onvoltooid al prachtig, terwijl andere nog onduidelijk en simpel zijn. Verderop in de tentoonstelling komen we Mondriaan's bekende kubistische werk tegen. De rechte lijnen en de primaire kleuren vormen een scherp contrast met zijn eerdere werk. Dit zijn letterlijk nieuwe werelden...

Veranderde tijden

De jaren '30 was de tijd van een nieuwe zakelijkheid in de kunstwereld door de vele spanningen in de wereld. Ook kwam in deze tijd in Frankrijk het surrealisme op. In het Gemeentemuseum zijn werken van verschillende kunstenaars uit deze periode samengebracht. De strakke, zakelijke manier van schilderen werkt bevreemdend, maar wekt ook een zekere nieuwsgierigheid op. We zien politie en gasmaskers en de duidelijke spanning van die tijd. Mysterieus is het schilderij Bertha van Antwerpen, 1931 van de Nederlandse kunstschilder Pyke Koch. De in de schaduwen gehulde vrouw glimlacht weemoedig en roept ontzag op door de levensechtheid.

Gemeentemuseum

Lopend door het Gemeentemuseum in Den Haag krijg je het gevoel een leerling op een school te zijn. Vanuit de ontvangsthal gaan twee trappen omhoog, lange kale gangen zijn afgescheiden door klapdeuren. Het gebouw is een ontwerp van Hendrik Petrus Berlage. Ondertussen stort buiten de regen in bakken naar beneden. Een vrouw staart gefascineerd naar buiten. Zij heeft niet meer nodig dan de natuur. "Dit is al een performance op zich", vertrouwt ze haar medebezoekers toe met een Belgisch accent. Maar voor regen zijn we niet gekomen en we stappen een volgende zaal binnen.

Impressionisme

Het aantal zalen lijkt geen einde te kennen en we lopen langs het impressionisme van Claude Monet, Paul Cézanne en Vincent van Gogh. Van de laatste schittert het Papaverveld uit 1980 uitbundig. Het is realistisch, maar toch expressief en vol beweging. Later dromen we weg bij het een straatbeeld van Parijs van Claude Monet en bewonderen we het beeldhouwwerk l'Age d'Airain van de bekende Franse beeldhouwer Auguste Rodin. Voor de Haagse school is een grote zaal gereserveerd met werk van Jan Hendrik Weissenbruch, Jozef Israëls en Jacob Maris. Ook het expressionisme vult een grote zaal met De Brücke en Der Blaue Reiter. Voor iedere bezoeker heeft deze tentoonstelling werk om bij weg te dromen.

Tentoonstelling

Het mooie van de hele tentoonstelling is de variatie in de schilderkunst. Het uitbundige, het ingetogene, het abstracte en realistische: alles is vertegenwoordigd.

Tip van DagjeWeg.NL: Neem een plattegrond van de tentoonstelling mee of maak gebruik van de gratis (!) audiotour. Zo weet je zeker dat alle hoogtepunten voorbij komen.

Reportage - Laatst gewijzigd: 2011-05-09 10:46:50 · Gepubliceerd: 1 september 2010 - 1130