Museum voor papierknipkunst: verborgen parel in Westerbork Drenthe
1 augustus 2014 bijgewerkt: 7 augustus 2019 Cultuur Westerbork, Drenthe Het Museum voor de Papierknipkunst ligt verborgen in Westerbork, maar het herbergt een bijzondere collectie knipsels. Een onverwacht gezellige middag in dit mini-museum. En we knippen zelf natuurlijk ook een stukje!
In twee minuten klaar
Oudere mensen hebben misschien in een plakboek of op zolder nog wel een geknipt silhouet liggen: het was vroeger de goedkoopste manier om iemand af te beelden. In het Museum van Papierknipkunst hangen er heel veel, en veel van de portretten zijn geknipt door Wiechtert Lever. Wij kennen hem niet, maar Sietse Brugge van het museum praat ons snel bij over deze kunstenaar: "Hij was een broodknipper, hij kwam hier uit de buurt. Lever knipte beroepsmatig, want vroeger was het bijvoorbeeld gebruikelijk om een bruidspaar een mooi knipsel te geven op hun trouwdag, een tafereeltje of een spreuk. Hij reisde met zijn knipwerk alle markten af. Van het één kwam het ander, en hij opende zelf een winkeltje." Die Lever maakte er een kunst van om zo snel mogelijk een portret te knippen. "Hij keek niet eens naar de mensen die voor hem zaten," vertelt Brugge. "Hij was in twee minuten klaar! Een echte kunstenaar."Meneer Silhouet uit Frankrijk
Voordat er foto's van mensen gemaakt konden worden, werden er dus mooie zwarte silhouetten geknipt. Prachtig! We zouden het liefst meteen ook gaan zitten poseren voor zo'n knipwerk van ons eigen hoofd. Sietse Brugge heeft nog een leuk weetje: "Het silhouet is bedacht door de Franse minister van Financiën, Étienne de Silhouette (1709-1767)! Tijdens vergadering knipte hij achter elkaar door en na zijn pensioen legde hij zich helemaal op deze knip- en snijkunst toe."Uit alle streken van de wereld
Dat papierknipkunst van alle tijden en plaatsen is, blijkt uit de exposities van buitenlandse kunstenaars, uit Azië bijvoorbeeld. Zij gebruikten gekleurd papier, in plaats van het standaard zwarte papier. We ontdekken dat de knipkunst ook uit die buurt kwam: er zijn scharen gevonden die uit 300 voor Christus komen. Die werden via handelsverbindingen deze kant op gebracht. Tijdens de inquisitie vluchtten Joden naar Europa en zij namen de kunst mee. Vroeger was het knippen een vrijetijdsbesteding voor 'joffers', jonge, rijke juffers die in plaats van borduren aan het knippen sloegen.Knippen met Tiny
Het leukste is hier nog wel dat in het middelpunt van het museumpje een kniptafel is neergezet waar iedereen mag aanschuiven om mee te knippen. Aan de tafel wordt enthousiast gepriegeld met kleine schaartjes. Een oma, moeder en kleindochter zitten naast elkaar eendrachtig te knippen en elkaars werk te bewonderen. Knipster Tiny (één van de topknippers, als we Brugge mogen geloven), houdt ze goed in de gaten. Ze zit hier al jaren om mensen op weg te helpen met een knipwerkje ("Kijk, je moet het papier draaien en je hand stil houden!") Tussendoor laat ze zien wat ze zelf in huis heeft: zo knipt ze voor ons een vlindertje. "Dat is mijn handelsmerk," lacht ze. Ze vindt het erg leuk om andere mensen te laten zien wat knipkunst is en dat iedereen het kan leren. Daarom worden wij ook aan het werk gezet. "Het tij keert," vertelt Sietse Brugge. "Er zijn steeds meer jonge kunstenaars die mooie dingen maken van papier." Ook staat knipkunst weer helemaal in de belangstelling door bijvoorbeeld het tijdschrift Flow, waar geregeld prachtige papierkunst in staat.Ragfijn knipwerk is wél sexy
We dwalen langs de vitrines en de geknipte kunstwerken. Van sommigen is het bijna niet voor te stellen dat ze met de hand geknipt zijn, zo verfijnd en pietepeuterig ziet het eruit. We verbazen ons over de ragfijn geknipte insecten ("Pas op, ze leven nog!"), hoofden en cartoons. In sommige zijn leuke grapjes verwerkt, en sommige kunstwerken vertellen ook iets over het tijdsbeeld, zoals de vrouw in broek op de fiets. Wat dat betreft lijkt knipkunst ook iets van vroeger en Brugge bevestigt dat ook: de kunst vergrijst. "Er zijn veel musea die wel iets van knipkunst hebben hangen, maar ze vinden het blijkbaar niet sexy genoeg om er veel aandacht aan te geven. Dat doen we hier juist wel!" zegt Brugge. Om het enthousiasme van de bezoekers warm te houden, worden knippakketten verkocht, om thuis mee aan de slag te gaan. "Mensen hebben vaak geen idee als ze hier binnenkomen wat ze kunnen verwachten. En de meeste bezoekers gaan enthousiast weer naar buiten." Wij sluiten aan bij al die bezoekers, want hier in Westerbork hebben we een onverwachte parel van Drenthe gevonden: kunst die verrast en verbaast. Levend en levendig papier, vol verhalen van vroeger en nu.
Reportage - Laatst gewijzigd: 2019-08-07 10:15:42 · Gepubliceerd: 1 augustus 2014 - 9500
