door

Vincent van Gogh was een genie, maar erg ziek

Foto 1. Emile Schuffenecker, Man met pijp (naar Van Goghs Zelfportret), ca. 1892-1900, krijt op papier, Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)

Van Gogh was psychisch ziek en sneed bewust zijn hele oor af

archief oud artikel 14 juli 2016 Cultuur Amsterdam, Noord-Holland Hij had de ene inzinking na de andere en vertaalde zijn melancholie naar het doek. In het Van Gogh Museum staat in De waanzin nabij. Van Gogh en zijn ziekte voor het eerst de psychische strijd van Vincent van Gogh centraal. Bekijk zijn schilderijen, notities van zijn dokters en het pistool waarmee hij waarschijnlijk zichzelf van het leven beroofde. De tentoonstelling is inmiddels afgelopen. Lees hieronder meer over het tragische leven van Vincent van Gogh.

Een ongelukkig leven in beeld

Aanvallen, inzinkingen en vlagen van hevige verwarring. Het leven van Vincent van Gogh ging niet over rozen. De tentoonstelling De waanzin nabij. Van Gogh en zijn ziekte werpt nieuw licht op zijn psychische gesteldheid. Ontdek de verhalen achter zijn kunstwerken en de strijd die hij dagelijks streed. Zijn broer Theo, zijn zus Willemien en vrienden en collega's maakten zich jarenlang ernstige zorgen over hem. Bekijk nooit eerder vertoonde documenten, brieven en objecten die immense invloed hadden op het veelbewogen leven en de tragische dood van Vincent van Gogh.

Het oor-incident eindelijk opgelost

Wat Van Gogh nou precies mankeerde, is nooit ontdekt. Diagnoses als manisch-depressief, alcoholvergiftiging en epilepsie werden geopperd, maar nooit echt vastgesteld. Wel is er na honderd jaar gissen en speculeren een antwoord gekomen op het beruchte oor-incident. Het Van Gogh Museum laat in de tentoonstelling een brief van dokter Félix Rey zien, die Van Gogh behandelde na het incident. In de brief is op een tekening duidelijk te zien dat Van Gogh daadwerkelijk zijn hele oor had afgesneden. Van Gogh sneed op 23 december 1888 zijn linkeroor af, wikkelde het in een krant en bracht het naar een vrouw in een bordeel. De volgende dag werd hij halfdood in zijn huis gevonden. Na het oor-incident probeerde Van Gogh zijn leven zo goed en kwaad als het kon weer op te pakken. Hij schilderde 'Stilleven rond een bord met uien', een kunstwerk dat te zien is in de tentoonstelling. Zijn zus zei later over een zelfportret uit die periode - 'Zelfportret als schilder' - dat hij er uitzag als de dood, uitgeput en ongelukkig.

Burenruzies en zelfmoord

Tot overmaat van ramp waren zijn buren na het incident bang voor hem geworden en zetten ze een petitie op touw om hem uit de wijk te krijgen. Hij schreef aan een dominee uit de buurt hoe verdrietig hij hierover was. Uiteindelijk liet hij zich toch opnemen in een inrichting, waar het zo slecht met hem ging, dat hij zelfs een poosje stopte met schilderen. Het allerlaatste schilderij dat hij maakte was 'Boomwortels', uit juli 1890. Na een jaar vertrok hij zelf uit de inrichting, zonder hoop op genezing. Op 27 juli 1890 pleegde hij zelfmoord door zichzelf in zijn borst te schieten met een revolver. Hij overleed op 29 juli 1890 aan zijn verwondingen. Het vermoedelijke zelfmoordwapen is voor het eerst te zien in de tentoonstelling.

De waanzin nabij. Van Gogh en zijn ziekte is vanaf 15 juli tot en met 25 september 2016 te zien in het Van Gogh Museum.

Dit zou je ook kunnen interesseren:
Foto 2. Links: Vincent van Gogh, Zelfportret als schilder, 1887 - 1888. Rechts: Brief van Félix Rey aan Irving Stone met tekeningen van de verminking van het oor van Vincent van Gogh, 18 augustus 1930, The Bancroft Library, University of California, Berkeley
Foto 3. Revolver, type ‘Lefaucheux à broche', 7mm, 1865-1873, particuliere collectie
Foto 4. Vincent van Gogh, Stilleven rond een bord met uien, begin januari 1889, olieverf op doek, januari 1889, Coll. Kröller-Müller Museum, Otterlo
Foto 5. Vincent van Gogh, Boomwortels, olieverf op doek, juli 1890, Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)

Redactioneel - Laatst gewijzigd: 2021-01-14 09:10:12 · Gepubliceerd: 14 juli 2016 - 956