archief oud artikel 24 mei 2017 Geschiedenis Leiden, Zuid-Holland Spelende kinderen met rondslingerend speelgoed, balspelletjes in badhuizen en slaven die hun meesters op hun wenken bedienden. Het leven in een chique Romeinse stadsvilla en het interieur ademde een en al weelde. Hoe leuk is het om een kijkje te nemen in de levens van de bewoners van deze villa? In het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) is tot en met 17 september de bijzondere tentoonstelling Casa Romana te zien: over het leven van Romeinse mannen, vrouwen en de kinderen die een bijzonder grote rol innamen. Hoe aten ze, hoe sliepen ze, hoe richtten ze hun huizen in en wat waren de modetrends van die tijd? Allemaal vragen waarop Casa Romana, met behulp van zo'n achthonderd oude én nieuwe voorwerpen, verrassende antwoorden geeft. De redactie van DagjeWeg.NL was er als een van de eersten bij.

Een Romeinse knipoog

Zodra je Casa Romana binnenstapt, is het alsof je tweeduizend jaar terug reist in de tijd. Marmeren portretten, juwelen, kinderspeelgoed, glaswerk, olielampjes en huisaltaartjes die de huisbewoners met een gebed vereerden, geven een indruk van hoe het leven destijds geweest moet zijn. In de tentoonstelling draait het allemaal om twaalf momenten uit het het privéleven van een rijk echtpaar. Het zijn momenten die zich afspelen tussen zonsopgang en zonsondergang. We beginnen onze tour in het atrium van het Romeinse huis, de plek waar de gezinsleden en slaven 's ochtends een offer aan de huisgoden brachten. We zien verschillende bronzen godenbeeldjes, waaronder een naakte Mercurius met een mantel over de schouders en een staf in zijn linkerhand. Het atrium was niet alleen de plek waar offers gebracht werden maar ook waar de dominus, oftewel de huisheer, zijn zakelijke relaties ontving. En later op de dag veranderde het atrium in een gezellige ruimte waar kinderen konden spelen, gasten in en uit liepen en andere huiselijke activiteiten plaatsvonden.

Multifunctionele meubels en kamers

Romeinen hielden niet van overbodige meubels, alles was verplaatsbaar en multifunctioneel. "Als je iets niet nodig had, zette je dat opzij", vertelt een van conservators. En dat zien we in bijna iedere ruimte terug. Zo werd bijvoorbeeld een bed, met ongeveer de grootte van een twijfelaar, ook rustig als bank gebruikt om aan te liggen tijdens het eten. Na het eten werd deze dan zo weer teruggeschoven naar de slaapkamer om er vervolgens weer op te slapen.

Ook Romeinse kids lieten speelgoed slingeren

De Romeinse vrouw had veel ruimte in de stadsvilla. We zien een grote ruimte met prachtige sieraden, haardrachten en jurken, waarvan sommige oud en sommige van nu, geïnspireerd op de damesmode uit de Romeinse tijd. Ernaast lopen de modellen van Dolce & Gabbana over de catwalk in jurken met Romeinse patronen en typisch Romeinse details zoals muntjes. Het is bedoeld als knipoog, om te laten zien hoe de Romeinse mode onze mode eigenlijk nog steeds beïnvloedt. Interessant is om te ontdekken dat de rijke domina, de vrouw des huizes, enerzijds een goede huisvrouw en moeder moest zijn maar tegelijkertijd ook zakelijke verantwoordelijkheden had en haar eigen financiën regelde. In ieder vertrek waar we komen, zien we rondslingerend speelgoed. "Zo was het in die tijd ook, kinderen mochten overal spelen en lieten dus overal speelgoed achter." Deeltjes van een tweeduizend jaar oud trekpopje illustreren dat. Ook huisdieren liepen vrij rond. Hier en daar zien we een verdwaalde schildpad in de tentoonstelling - een populair huisdier in die tijd.

Poep op de tuinbonen

In de keuken verbazen we ons over het feit dat de Romeinen ervoor kozen hun wc naast de keuken te plaatsen. Niet bepaald hygiënisch. "De wc was letterlijk een gat boven de afvoer en je keek recht in de diepte." Allerlei griezelig ongedierte kropen uit dit gat naar boven en gingen zo rechtstreeks de keuken in. Vliegen met poep op de tuinbonen en ratten die snuffelden aan de pastei: het waren de gewoonste zaak van de wereld. "Ondanks dat de Romeinen nog niks van bacteriën afwisten, waren ze wel heel bang om ziek te worden en voor de 'demonen' die omhoog kwamen uit de afvoer." 's Nachts werd er een pispot gebruikt die de slaaf vervolgens moest gaan legen. Om te voorkomen dat de inhoud over de rand klotste werd de pispot extra hoog gemaakt. In de vitrine zien we een rat met zijn kopje boven de rand van de pispot uitsteken, een komisch gezicht.

Romantiek in de Romeinse slaapkamer

Naarmate je verder door Casa Romana loopt, valt de avond. Het Romeinse gezin heeft inmiddels gegeten en gebadderd in een luxe badhuis buiten de deur, want badkamers hadden de huizen niet. En dan is het tijd voor romance. Een schemerige ruimte met een rood gordijn en flikkerende waxinelichtjes aan de wand vertellen over het liefdesspel van de Romeinen die het niet altijd even nauw namen met de huwelijkse trouw. "Maar, de dominus, de heer des huizes, bepaalde wel wie wat mocht", licht de conservator toe. En dan is het toch echt bedtijd en daarmee ook tijd om Casa Romana te verlaten. De tentoonstelling is tot en met 17 september 2017 in het RMO te zien.

Nieuws - Laatst gewijzigd: 2017-08-08 13:04:28 · Gepubliceerd: 24 mei 2017 - 1418