Een eerbetoon aan Annie M.G. Schmidt en haar fantasie

archief oud artikel 6 oktober 2017 Cultuur Amsterdam, Noord-Holland Annie M.G. Schmidt behoort met haar versjes, liedjes, musicals en hoorspelen tot het collectieve geheugen van Nederland. Jip en Janneke, Dikkertje Dap en Margootje zijn niet meer weg te denken uit de Nederlandse, naoorlogse cultuur. Maar Annie was ook een meisje gevangen in het Zeeland van voor de oorlog, een onzekere jonge vrouw en egocentrische moeder. Juist die persoonlijke, onbekende kant van de rokende vrouw achter de typemachine staat in Was Getekend, Annie M.G. Schmidt centraal.

"Iedereen kent mijn moeder"

Hoewel er al veel gezegd en geschreven is over het persoonlijke leven van Annie M.G. Schmidt, had regisseur Paul Eenens nog genoeg inspiratie om een musical te maken over het leven van de beroemde schrijfster. Hij besloot haar enige kind en zoon Flip daarbij een belangrijke rol in de musical te geven. Flip is het die in de beginscène een koffer vol brieven vindt en daarmee zijn moeder hoopt te leren kennen, want "iedereen kent mijn moeder, alleen ik niet". In Flips fantasie komt zijn moeder weer tot leven; als jong meisje, onzekere puber en succesvolle schrijfster. Hij vraagt zich af: wie was mijn moeder eigenlijk? Waarom was ze zo populair? Hield ze van mij? Ben ik alleen maar de 'zoon van'?

Eenzame jeugd in Zeeland

Eenens neemt het publiek aan de hand en duikt in Annies verleden in flitsen en flashbacks, te beginnen bij haar eenzame jeugd in Zeeland. Diverse hoofdpersonages uit haar leven komen daarbij terug bij Annie. Ze snakt naar vrijheid in de bedompte pastorie in Zeeland en leert dat ze met haar fantasie overal naartoe kan waar ze wil. Eenmaal verhuisd naar Amsterdam blijkt ze ook daar fantasie nodig te hebben in het leven, vooral in haar eeuwige zoektocht naar de liefde. Eerst bij haar dates met een homoseksuele man, daarna bij haar vriend die 'Hitler-sympathisant en geloofsidioot' blijkt te zijn en uiteindelijk met haar grote liefde Dick van Duijn, die echter al getrouwd is. Deze zoektocht wordt sterk neergezet, al zijn de beide seksscènes in de musical erg ongemakkelijk om te zien.

Verleden en heden door elkaar

Wat de musical enigszins verwarrend maakt, is dat heden en verleden door elkaar gemixt worden. Soms staat Annie als jong meisje, als jonge, ambitieuze en zoekende vrouw en als oudere, gevierde schrijfster tegelijk op de bühne. Simone Kleinsma weet Annie echter neer te zetten als een vrouw van vlees en bloed, als een stoere, ondeugende, bij vlagen cynische vrouw, maar ook vol onrust en onzekerheid. Het dubbelleven van Annie komt hierbij goed naar boven. Voor de buitenwereld was de schrijfster de gedroomde oma, tikje rebelse en eeuwig kettingrokend achter haar typemachine. Maar ze was ook egocentrisch en vilein en eeuwig onzeker.

Kernachtige zinnetjes

Het persoonlijke leven van Annie en haar carrière gaan goed hand in hand in Was Getekend, Annie M.G. Schmidt. De musical zit vol kernachtige zinnetjes die Annie zelf heeft geschreven of geschreven zou kunnen hebben. Zo zegt zoon Flip tegen Jip en Janneke: "Pas maar op, want ik verkoop jullie zo aan de HEMA" en noemt Annies moeder haar man, de dominee, "een vuilnisman van de geest".

Feest van herkenning

Groeide je samen met Annie op in de Roaring Sixties? Zwijmelde je weg bij haar hoorspel van De Familie Doorsnee? Dan zal deze musical een feest van herkenning zijn en is het haast onmogelijk om niet af en toe mee te neuriën bij de bekende en minder bekende liedjes. Voor de jeugd, die slechts kleine brokjes van Annie kent, zal deze musical soms vraagtekens oproepen. Zonder het feest van herkenning is de musical wat absurd en onduidelijk. Al met al geeft de musical de oma met de typische donkere bril een extra dimensie en is het tegelijk een eerbetoon aan de oneindige fantasie in haar hoofd.

Recensie - Laatst gewijzigd: 2018-11-05 12:31:51 · Gepubliceerd: 6 oktober 2017 - 1309