De nichtjes Van der Maten spelen samen in de Edesche Concertzaal
archief oud artikel 30 januari 2018 Cultuur Ede, Gelderland Er zijn van die families die generaties musici hebben voortgebracht. Denk maar aan de familie Bach, of in Nederland de familie Andriessen. Datzelfde zou je verwachten bij organiste Gonny van der Maten en hoboïste Anja van der Maten, maar niets blijkt minder waar. "We zijn wat muziek betreft juist de buitenbeentjes in de familie, want niemand doet daar verder iets mee", valt Gonny direct met de deur in huis. "We zijn nichten van elkaar en spelen ontzettend graag samen. Misschien klikt het muzikaal zo goed omdat we familie zijn", lacht Gonny.
De film Amadeus
De stimulans om met muziek aan de gang te gaan, lag voor de nichtjes Van der Maten dan ook buiten de directe familiekring. De film Amadeus was voor Anja een van de impulsen om van haar hobospel serieus werk te maken. Gonny raakte in de kerk onder de indruk van het orgel. "Mijn eerste muzikale herinneringen heb ik dan ook aan het orgel in de kerk, waar we iedere zondag naar toe gingen. Dat was zo'n modern pijpenrek-orgel, maar als kind vond ik het prachtig. Ik kon niet wachten totdat de organist weer ging spelen."
Onvervuld verlangen
Gonny groeide op in een traditioneel gereformeerd gezin. "We hadden een harmonium in huis; een erfstuk waar niemand op speelde." Geïnspireerd door het kerkorgel probeerde ze thuis het harmonium uit. "Dat was een mooi alternatief, maar natuurlijk niet te vergelijken met een echt pijporgel." Gonny's ouders merkten haar interesse voor muziek op en stuurden haar naar de muziekschool. Toch duurde het nog jaren voordat Gonny eindelijk orgelles kreeg. "Eerst moest ik door twee jaar algemene muzikale vorming heen bijten. Daar kwam geen orgel aan te pas. En toen ik eindelijk een instrument mocht kiezen, bleek dat ik nog te klein was voor het orgel. Ik moest eerst maar met piano beginnen. Je begrijpt hoe teleurgesteld ik was..."
Albert de Klerk
Toen de jonge Gonny eindelijk groot genoeg was voor het orgel, ging het snel. Tijdens het examenjaar op het gymnasium werd ze toegelaten op het Conservatorium van Amsterdam. "Na mijn eindexamen ging ik 'vol op het orgel'", vertelt Gonny lachend. Aan het Amsterdams Conservatorium kreeg ze les van de legendarische organist Albert de Klerk. "De eerste les vergeet ik nooit meer. Ik kwam binnen met moeilijke stukken van Louis Vierne. 'Begin eerst maar eens met Bach', zei hij. Ik moest het koraal Christ lag in Todesbanden voorspelen, een stuk dat niet lastig was. Toen ik klaar was zei hij alleen maar: 'zing die middenstem eens'. Ik was een beetje beduusd, want tot dan toe was ik gewend om vanuit het geheel te denken. De Klerk vond dat je je als speler alle details in een stuk bewust moest maken. Dat was een enorme eye-opener voor me. Hij heeft me leren luisteren hoe een stuk in elkaar zit, hoe je een spanningsboog opbouwt en hoe je de registers gebruikt. Nog dagelijks ben ik hem daar dankbaar voor."Bijzonder moment
Het bijzondere aan haar studie bij Albert de Klerk is dat Gonny van der Maten ook zijn laatste leerling was. "Tijdens mijn opleiding ging hij met pensioen, maar toch wilde hij me nog twee jaar lesgeven. Op het beroemde Müller-orgel van de Haarlemse Sint-Bavo mocht ik mijn eindexamen doen. Dat was voor ons allebei een bijzonder moment." Na het studeren stond Gonny op eigen benen. "Ik pakte van alles aan, want het was ontzettend moeilijk om vast werk te krijgen. Als organist werkte ik in de kerk en in Nieuwegein werd ik docent aan de muziekschool. Ik begon op de orgelafdeling, maar gaandeweg werd het aantal minuten per leerling steeds kleiner. Door het terugdraaien van subsidie kwam de muziekschool onder steeds grotere druk te staan. Op een gegeven moment hield ik nog maar twintig minuten per leerling over. Daar kon ik niet tegen en ben ermee gestopt."Topsport
Hoewel Gonny haar baan als orgellerares opgaf, kan ze goed rondkomen als organiste. Niet alleen geeft ze regelmatig orgelconcerten, ook is ze kerkmusicus in de Oude Kerk van Soest; een positie met vermaarde voorgangers als Maarten Kooy en Jan Jansen. "Het is een fijne en inspirerende plek om te werken. Sinds de jaren vijftig hebben ze daar professionele kerkmusici in dienst." Gonny is blij dat ze in Soest veel van zichzelf in kwijt kan. "Op het conservatorium heb ik naast orgel ook kerkmuziek gedaan. Een paar jaar geleden heb ik de applicatieopleiding koordirectie afgerond. Dat komt in Soest allemaal van pas." Al die werkzaamheden vragen veel van een musicus. "Fysiek gezien is het een vorm van topsport. Tegelijk ben je innerlijk met iets bezig dat niet in woorden is te vatten. Je kunt dit alleen goed op het publiek overbrengen als je zelf lichamelijk én geestelijk in balans bent."Andriessen De Klerk Stichting
Naast haar werk als uitvoerend musicus heeft Gonny van der Maten er sinds een paar jaar nog een baan bij als voorzitter van de Andriessen De Klerk Stichting. "Ik vind het erg mooi om via deze stichting het werk van mijn leraar Albert de Klerk onder de aandacht te blijven brengen; en ook het werk van zÃjn leraar Hendrik Andriessen." Het jaar 2017 is voor de stichting een bijzonder jaar want Hendrik Andriessen werd 125 jaar geleden geboren, Albert de Klerk precies honderd jaar geleden. "We organiseren een groot festival rondom deze twee grote Haarlemse musici, op hun geboortehuizen worden plaquettes onthuld en er komt een festivalboek uit." Als klap op de vuurpijl gaat Gonny een bijzondere wereldpremière spelen. "Louis Andriessen, de jongste zoon van Hendrik, heeft speciaal een stuk voor mij geschreven. Het is voor hem net zo bijzonder als voor mij, want hoewel Louis al ver de in de zeventig is, is het zijn eerste orgelstuk."Franse romantiek en Hollandse nuchterheid
De Edesche Concertzaal staat dit seizoen ook stil bij Andriessens jubileumjaar. Tijdens het concert van Gonny en Anja van der Maten klinkt zijn Thema en variaties (1949), maar ze spelen natuurlijk nog veel meer. "Mijn eerste insteek voor een concert is altijd: wat voor orgel staat er en wat zijn de wensen van de zaal? Daar rolde een mooi programma uit met de titel 'Franse romantiek en Hollandse nuchterheid'." Over die nuchterheid vertelt Gonny lachend: "De Nederlandse orgels uit de negentiende eeuw zijn vaak net iets minder romantisch dan de instrumenten in Engeland en Frankrijk. De nuchter klinkende Corals die we van Jean Langlais spelen, passen heel goed op het Ypma-orgel. Bovendien koos Langlais voor melodieën die in heel calvinistisch Nederland bekend zijn." Samen met Anja speelt Gonny ook prachtige stukken uit de Duitse romantiek van Joseph Rheinberger en Mendelssohn. "Het is een mooi programma geworden met veel afwisseling in muzikale sferen en kleuren", vertelt de organiste enthousiast. "Ook dat is iets wat ik bij Albert de Klerk heb geleerd!"
Interview - Laatst gewijzigd: 2018-01-04 10:45:09 · Gepubliceerd: 30 januari 2018 - 405
Activiteiten Edesche Concertzaal
Vanaf volgende week te bezoeken
Caspar Vos - Chopin, Liszt, Mompou - Wereldpianisten
Caspar Vos, onze artist in residence, heeft een speciale band met Chopin en Liszt, twee componisten waar geen pianist omheen kan. Aan de vleugel deelt Caspar zijn liefde voor Chopins Eerste Ballade...
Binnen enkele weken te bezoeken
Kerstconcert - Italiaanse Kerst met Corelli, Tartini en Bach - Combattimento
Beleef het sprookjesachtige Italië in kerstsfeer! Barokensemble Combattimento neemt je van het besneeuwde Sint-Pietersplein mee naar de knus verwarmde paleizen van Rome en Bologna. Hier klonken de...
Kerstconcert - In dulci jubilo! Feestelijke Duitse barok - Apollo Ensemble
Met dit Kerstconcert door het Apollo Ensemble kan het Kerstfeest echt beginnen. Het kerstverhaal van het kindje Jezus in een kribbe, de engelen, de herders met de schapen en de drie koningen...
Later dit jaar
Barry Douglas - Schuberts Impromptu's en Liszts magistrale Sonate - Wereldpianisten
De Ierse pianist Barry Douglas werd op slag wereldberoemd door in 1986 als eerste niet-Rus het gezaghebbende Tsjaikovski Internationaal Concours in Moskou te winnen. Deze overwinning markeerde het...
Bernd van den Bos (piano) - Klassiekers van Queen - Licht Klassiek
Toppianist Bernd van den Bos tovert Freddie Mercury's rockhits om tot pure pianomagie. Met zijn enorme talent brengt Bernd een show waarvan het hart sneller gaat kloppen. Niet alleen speelt hij...
Lisa Jacobs & The String Soloists - Brahms en Schönbergs Verklärte Nacht - Kamermuziek
Een meeslepend verhaal zonder woorden, dat is in het kort Schönbergs meesterwerk Verklärte Nacht. Als uitgangspunt nam Schönberg een romantisch gedicht van Richard Dehmel over twee geliefden die...
Royal Wind Music - Meesterwerken van Sweelinck en Bach - Oude Muziek
Ervaar met blokfluitensemble The Royal Wind Music de tijdloze muziek van Jan Pieterszoon Sweelinck. Als de 'Orpheus van Amsterdam' heeft Sweelinck de Nederlandse muziekgeschiedenis voor altijd...
Quirine Viersen (cello), Nikola Meeuwsen (piano) & The Trouts - Schuberts Forellenkwintet - Kamermuziek
Samen met pianist Nikola Meeuwsen vormt celliste Quirine Viersen, met een aantal jonge talentvolle musici als violiste Hawijch Elders en contrabassiste Sasha Witteveen het pianokwintet The Trouts....
Raoul Steffani (bariton) & Severin von Eckardstein (piano) - Schuberts Die Schöne Müllerin - Liedrecital
Grenzeloze hartstocht en onvervuld verlangen, het zijn de ingrediënten voor een van de ontroerendste liedcomposities ooit geschreven: Schuberts Die schöne Müllerin. Een jonge molenaar wordt...
Abdel Rahman El Bacha - Chopins Grande Valse Brillante, Etudes en Nocturnes - Wereldpianisten
Sensueel, maar ook bezield en vurig. Het zijn zomaar wat woorden die bij je bovenkomen, wanneer je naar het sublieme spel luistert van Abdel Rahman El Bacha. De Libanese meesterpianist speelt...
Lavinia Meijer (harp) & Alma Quartet - Debussy, Glass, Arnalds - City Artist
De Edesche Concertzaal en de internationaal gevierde harpist Lavinia Meijer horen bij elkaar. Al tien jaar is ze een graag geziene gast op ons concertpodium. Dit seizoen is Lavinia op voorspraak...
Passieconcert - Bach & Stölzels passie 'Jesu deine Passion' - Apollo Ensemble - Oude Muziek
De zelden uitgevoerde passie 'Jesu deine Passion' van Bachs tijdgenoot Gottfried Heinrich Stölzel is een ware ontdekking. Het Apollo Ensemble schotelt je met dit stuk zes diepzinnige cantates voor...
Caspar Vos (piano), Niek Baar (viool) & Ella van Poucke (cello) - Brahms, Sjostakovitsj, Martin - Artist in residence
Wat hebben Johannes Brahms, Dmitri Sjostakovitsj en Frank Martin met elkaar gemeen? Alledrie wekken ze oude volksmuziektradities in hun stukken tot leven. Pianist en artist in residence Caspar Vos,...
Paul Lewis - Mozart, Beethoven, Brahms - Wereldpianisten
Voor de pianomuziek van Beethoven moet je bij meesterpianist Paul Lewis zijn. Zijn interpretaties ontvangen lovende kritieken in de internationale pers. tijdens dit pianorecital belicht hij zowel...
