archief oud artikel 24 oktober 2018 Cultuur Ede, Gelderland Waarin ben je als pianist uniek? Waarmee maak je verschil? Het zijn vragen die meesterpianist Denis Kozhukhin bezighouden, sinds hij in 2010 de befaamde Koningin Elisabethwedstrijd in Brussel won. In de afgelopen jaren is zijn ster gerezen tot wereldformaat en speelt hij op alle grote concertpodia ter wereld. Toch is hij zich ervan bewust dat het succes van een groot concours beperkt houdbaar is. "Het echte leven begint pas erna", vertelt de pianist in een openhartig gesprek.

Net zoals je met autorijden pas na het examen een geroutineerd weggebruiker wordt, zo is het ook met een carrière als concertpianist, vindt Denis Kozhukhin. "Het proces om een echte pianist te worden kost tijd." Dat proces begon voor de inmiddels 32-jarige pianist al jong.

Vreemde ogen dwingen

Denis Kozhkukhin werd in 1986 in Nizjni Novgorod geboren en groeide op in een gezin van musici. Met een moeder als pianolerares en een vader als koordirigent en componist, was muziek altijd dichtbij. Van zijn moeder kreeg de jonge Denis korte tijd les. "Vreemde ogen dwingen en dus stuurde ze me na een paar maanden naar de Balakirev Muziekschool, waar ik les kreeg van Natalia Fish." In diezelfde periode bleef Denis, tot hij de baard in de keel kreeg, in het koor van zijn vader zingen. "Dat was een fantastische ervaring, die ik nog steeds met mij meedraag."

Schoonheid delen

Hoewel Denis het belang inziet van het meedoen aan concoursen, laten ze ook een andere kant van het 'muziekbedrijf' zien. "Ik heb er veel van geleerd, al ervoer ik het meedoen soms ook als bedreigend. In vergelijking met een concert heeft een concours iets onnatuurlijks. Tijdens een concert wil je vooral schoonheid delen met je publiek. Bij een concours gaat het voornamelijk om de beoordeling. Het lijkt soms op een race, maar niet altijd een even eerlijke race." Dat deelnemers er tijdens de eerste ronde uitvliegen, zegt volgens Kozhukhin weinig over hun muzikale kwaliteiten. "Veel goede jonge pianisten verdienen het om verder te komen, maar door hun zenuwen komen ze er niet doorheen."

Zenuwknoop

Voor Denis Kozhukhin was de Koningin Elisabethwedstrijd behalve een enerverende ervaring ook een belangrijke leerschool. "Wat het mij bracht is dat ik nu in korte tijd sneller nieuw repertoire kan instuderen. Ook was de Koningin Elisabethwedstrijd een goede training om mijn zenuwen onder controle te houden. Tijdens het concours was ik net een zenuwknoop. Vlak voor de finale kon ik het loslaten, blij dat het bijna voorbij was. In het concertleven kom je er snel achter hoe belangrijk die leerschool van een concours is." Een bepaalde methode of truc om zijn zenuwen in bedwang te houden, heeft Denis niet. "Iedereen is weer anders. Sviatoslav Richter bijvoorbeeld wilde niemand zien voorafgaand aan een recital. Ikzelf vind het juist prettig om nog even met orkestleden of het publiek te praten voordat je het podium opgaat. Een concert is vooral een gezamenlijke ervaring."

Kamermuziek

Die sociale component vindt Denis ook terug in het spelen van kamermuziek. "Het spelen van solorecitals is een vrij eenzaam bestaan", bekent de pianist. "Kamermuziek spelen vind ik leuk, omdat je het samen doet. Het is een sociale manier van musiceren. Bovendien is het een mooie gelegenheid om mijn muzikale vrienden weer eens te ontmoeten", zegt Denis lachend. "Maar bovenal gaat het om de muziek zelf. Ik vind het heerlijk om kamermuziek te spelen en zou niet zonder kunnen." Een vast ensemble heeft Denis niet. "Dat zou naast mijn solocarrière ook niet kunnen. Er is veel variëteit met wie ik speel. Dat biedt ruimte voor creativiteit. Per project bekijken we wie het beste past bij de stukken die op het programma staan."

Prokofjevs 'oorlogssonate'

Denis Kozhukhin heeft sowieso een goede neus voor sterke programmakeuzes. Voor zijn debuutalbum koos hij de drie zogenoemde 'oorlogssonates' (de Zesde, Zevende en Achtste Pianosonate) van Prokofjev. In de Edesche Concertzaal speelt Denis Prokofjevs Achtste Pianosonate, die de componist aan het eind van de Tweede Wereldoorlog schreef. "Deze Achtste Pianosonate is wel de meest 'complete' van de drie." Volgens Denis kun je het beluisteren als de finale van een grote opera, waarin Prokofjev nog eens samenvat wat hij in de eerdere twee sonates heeft verklankt. "Ik zie het als een muzikaal monument over de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Daarmee kun je het stuk vergelijken met Sjostakovitsj' Zevende Symfonie. Het wrange is dat oorlog nog steeds doorgaat. Blijkbaar leren we niets van onze geschiedenis."

De vleugel laten zingen

In de Edesche Concertzaal verbindt Denis Kozhukhin deze sonate met een selectie uit Mendelssohns Lieder ohne Worte en Griegs Lyrische Stücke. Sfeervolle lied-achtige stukken, die weer andere vaardigheden van een pianist verlangen dan feilloze virtuositeit. "In deze zangerige stukken moet je als pianist kunnen ademen en articuleren. Het is niet alleen maar het spelen van een mooie melodie, het moet de suggestie wekken van de menselijke stem. In deze stukken ben je zanger en begeleider tegelijk." Op de vraag of Denis nog wel eens terugdenkt aan de tijd dat hij in het koor van zijn vader zong, antwoordt hij met een volmondig 'ja'. "Eigenlijk is het voor elke dirigent en instrumentalist van belang dat je weet wat zingen inhoudt!"

Jong publiek

Interview - Laatst gewijzigd: 2018-10-30 14:14:04 · Gepubliceerd: 24 oktober 2018 - 446