door

Liederen van Schubert door beroemde bariton Robert Holl

Foto 1. Rober Braun. Foto: Jordi Kooiman

Holl wordt begeleid door Nederlandse pianist Roger Braun

archief oud artikel 31 mei 2018 Cultuur Ede, Gelderland Weinig zangers maakten zoveel furore met Schuberts liederen als Robert Holl. De internationaal befaamde bariton zingt in de Edesche Concertzaal Schuberts mooiste liederen. Bij zo'n liedrecital staat de zanger centraal. De pianist die er half gedraaid achter zit, wil nog weleens in de schaduw verdwijnen. Onterecht, vindt Roger Braun, één van de beste Nederlandse liedbegeleiders en begeleider van Robert Holl. “Liedpianist is niet iets wat je wordt als het als solopianist niet lukt. Het is een vak apart.”

De Limburger Roger Braun, getraind en gevormd aan de conservatoria van Maastricht en Amsterdam, is al meer dan twee decennia verliefd op het liedrepertoire. Het begon eigenlijk toevallig, toen hem op het Amsterdamse conservatorium eens gevraagd werd om een zanger te begeleiden. “We deden een lied uit Die schöne Müllerin van Schubert”, vertelt hij. “Ik dacht direct: dit moet ik vaker doen. Daarna ging het snel. Ik werd begeleider van de zangklas en voordat ik het wist, was ik totaal verliefd op het repertoire.”

Weinig zangers maakten zoveel furore met Schuberts liederen als Robert Holl. Beleef zelf waarom tijdens zijn concert in de Edesche Concertzaal, met als begeleider pianist Roger Braun.

'Liederen komen heel direct binnen'

Wat sprak hem zo aan? “Liederen komen heel direct bij je binnen, directer dan bij instrumentale muziek”, zegt hij. “Een geniale componist weet een gedicht niet alleen te interpreteren, maar zelfs te versterken. Daarbij had ik vanaf het begin het gevoel dat ik als pianist meer kwijt kon in het lied. Ik kon meer expressie tonen. En wat ook hielp, was dat Duits altijd al mijn favoriete taal was. De combinatie van Duitse dichtkunst en muziek is voor mij heel speciaal.”

Elke noot belangrijk

Braun realiseerde zich al snel dat het 'gewone' piano-onderwijs aan het conservatorium hem niet zou klaarstomen voor een carrière als liedbegeleider. “Het is echt een vak”, zegt hij, en dus zocht hij vakmensen om bij te leren. “Ik had het geluk dat Rudolf Jansen, toen dé liedbegeleider in Nederland, net in een overgang zat. Hij was nog heel druk met concerten, maar wilde meer gaan lesgeven. Dat viel precies samen met mijn groeiende interesse, en die van een paar anderen.”

Van Rudolf Jansen leerde Braun vooral precisie. “Bij hem was het heel belangrijk dat de partituur precies uitgevoerd werd: de rust precies lang genoeg, de punt op een noot precies goed. Het lied is namelijk een heel geconcentreerde muziekvorm, zoals een gedicht ten opzichte van een roman. Je krijgt het gevoel dat elke noot heel belangrijk is. De kunst is om die noten heel precies op het gedicht te zetten. Daar was Rudolf Jansen een kei in.”

Braun leerde ook dat je iedere zanger verschillend moet begeleiden, en dat een zanger niet één keer hetzelfde zingt. “De stem is een gevoeliger instrument dan bijvoorbeeld een piano of een viool. De stem zit ín de mens, het is geen machine. Dat brengt onzekerheden met zich mee. Elke dag kan een zanger anders klinken. Als je daar als pianist geen rekening mee houdt, ben je niet geschikt voor dit vak. Je moet alles in de gaten houden. Als een zanger zich een keer niet goed voelt en nogal zwaar door zijn partij gaat, moet jij hem met een bepaald tempo over de berg trekken. Zoals een wielrenner die in de Tour de France zijn kopman op weg helpt.”

Pianist genegeerd

Voelt Roger Braun zich vaak in de schaduw staan? “Ja en nee”, antwoordt hij. “Voor het algemene oog en oor staat de pianist natuurlijk in de schaduw. Dat zie je ook letterlijk: de zanger kijkt de zaal in, de pianist zit gedraaid. Bovendien vertelt de zanger het verhaal, en daar gaat het om. Maar als het gaat om de inhoud, om wat je te vertellen hebt, staat de pianist helemaal niet in de schaduw. Dan is het veel meer een fiftyfifty-verhaal. 'Begeleiden' is een rotwoord. De liedkunst heeft zich enorm ontwikkeld, de rol van de pianist heeft inmiddels niets meer met begeleiden te maken.”

De beroemde Britse liedpianist Gerald Moore sprak veel over dit thema, vertelt Braun. Hij vertelde hoe mensen na afloop van een recital altijd de zanger kwamen feliciteren en de pianist negeerden. Maar hij zei ook: als de zanger goed zingt, heb je je werk als pianist goed gedaan. “Dat vind ik ook”, zegt Braun. “Dat je dan niet de nummer één bent, doet eigenlijk niet ter zake.”

Schubertiades

In de Edesche Concertzaal deelt Braun het podium met één van de meest prominente liedzangers van de afgelopen decennia, Robert Holl. Samen brengen ze een programma rond Franz Schubert. “Franz Schubert is in vergelijking met bijvoorbeeld Hugo Wolf technisch makkelijker, maar de manier waarop hij klanken produceert, is uniek”, vertelt Braun. “Schubert begreep elke dichter zo goed dat het zijn stijl veranderde. Per dichter componeerde hij anders. Dat vind ik waanzinnig interessant. Schubert is één van de weinige componisten met wiens werk je een heel recital kunt vullen, zonder dat je op een gegeven moment denkt: het wordt tijd voor een andere componist.”

Het programma in de Edesche Concertzaal draait om liederen die Schubert schreef voor zijn dichtende vrienden, waarvan hij er vele had. Ze troffen elkaar vaak tijdens de beroemd geworden 'Schubertiades', bijeenkomsten in salons waarin kunst en muziek gedeeld werd. “Die Schubertiades waren niet ongevaarlijk. Verschillende dichters uit Schuberts vriendenkring gingen tegen het autoritaire regime in van Metternich. De politie hield dat nauwlettend in de gaten. Er waren in het eerste kwart van de negentiende eeuw dan ook regelmatig razzia's”, vertelt Braun. “Van Schubert is bekend dat hij eenmaal verhoord is bij zo'n razzia. Maar hij werd niet gearresteerd, hij was immers maar een componist...”

Braun en Holl hebben aan de hand van typische romantische natuursymbolen als het water en de hemellichamen een selectie gemaakt uit het grote aantal liederen dat Schubert voor zijn vrienden schreef. “Door het aanschouwen van de natuur vonden de kunstenaars troost en kregen ze het gevoel dat ze de wereld aankonden.”

Klik met Holl

Roger Braun vormt sinds 2011 een duo met Robert Holl. Het begon met een concert in Den Bosch. “We hadden maar één repetitie. Voor hem was het een soort test: wat doet die Roger Braun? Gelukkig klikte het meteen. Het was alsof we het al vaker hadden gedaan. Dat is ontzettend belangrijk: dat je elkaar zonder woorden aanvoelt.”

Wat maakt Robert Holl in de ogen van Braun zo'n goede zanger? “Hij zit tijdens een concert helemaal ín het lied: hoe kan ik de tekst en de inhoud zo getrouw en eerlijk mogelijk voor het voetlicht brengen? Bij hem geen gekunstelde trucjes of mooimakerij, hij is altijd met de tekst bezig. Dat geldt algemeen voor het lied: je begint altijd met de tekst, daarna volgen pas de klanken. Zo benader ik het zelf ook. Een mooi stukje muziek maken: dat is bij het lied niet voldoende.”

Bestel tickets voor dit concert en andere op de Concertagenda van de Edesche Concertzaal.
Foto 2. Roger Braun en Robert Holl in de Edesche Concertzaal, waar zij op 9 november de liederen van Schubert brengen. Foto: Hermen Loonstra

Interview - Laatst gewijzigd: 2018-10-30 17:01:39 · Gepubliceerd: 31 mei 2018 - 305

Activiteiten Edesche Concertzaal

Vanaf morgen te bezoeken

Caspar Vos (piano), Niek Baar (viool) & Ella van Poucke (cello) - Brahms, Sjostakovitsj, Martin - Artist in residence


Wat hebben Johannes Brahms, Dmitri Sjostakovitsj en Frank Martin met elkaar gemeen? Alledrie wekken ze oude volksmuziektradities in hun stukken tot leven. Pianist en artist in residence Caspar Vos,...

Binnen enkele weken te bezoeken

Paul Lewis - Mozart, Beethoven, Brahms - Wereldpianisten


Voor de pianomuziek van Beethoven en Schubert moet je bij meesterpianist Paul Lewis zijn. Zijn interpretaties ontvangen lovende kritieken in de internationale pers. Tijdens dit pianorecital neemt...

Later dit jaar

Simone Lamsma (viool) & Jonathan Fournel (piano) - Brahms, Fauré, Ravel - Artist in Residence


Beleef een hartverwarmende avond met stervioliste Simone Lamsma en artist in residence Jonathan Fournel, winnaar van het Koningin Elisabethconcours 2021. Dit eensgezinde duo neemt je mee op een...

Quartetto Bernardini & Matthea de Muynck - Hobokwartetten van Mozart & Boccherini - Kamermuziek


Reis met Quartetto Bernardini mee naar het achttiende-eeuwse Europa van Mozart en Boccherini! Beide componisten schreven meesterlijke kamermuziek voor hobo en strijkkwartet. Ook klinkt een pakkende...

Barry Douglas - Schuberts Impromptu's en Liszts magistrale Sonate - Wereldpianisten


De Ierse pianist Barry Douglas werd op slag wereldberoemd door in 1986, als eerste niet-Rus sinds Van Cliburn, het gezaghebbende Tsjaikovski Internationaal Concours in Moskou te winnen. Deze...

UITGESTELD Barry Douglas - Schuberts Impromptu's en Liszts magistrale Sonate - Wereldpianisten


De Ierse pianist Barry Douglas werd op slag wereldberoemd door in 1986 als eerste niet-Rus sinds Van Cliburn het gezaghebbende Tsjaikovski Internationaal Concours in Moskou te winnen. Deze...

Combattimento - Händels orgelconcert 'De koekoek en de nachtegaal' - Oude Muziek


Dompel je onder in het Londen van Händel met Combattimento als je gids. In deze stad vierde deze beroemde barokcomponist muzikale triomfen met zijn opera's, oratoria en concerten. Vooral zijn...

Jaeden Izik-Dzurko - Bach, Rachmaninov, Franck - Wereldpianisten


Met de Canadese pianist Jaeden Izik-Dzurko beluister je een van de beste pianisten van zijn generatie. In 2024 speelde hij zich letterlijk in de kijker door de befaamde Leeds Piano Competition...

Victor Julien-Laferrière (cello) & Jonathan Fournel (piano) - Kamermuziek


Ontmoet Victor Julien-Laferrière, de stralende stercellist die te gast is bij onze artist in residence Jonathan Fournel. Hij won de Koningin Elisabethwedstrijd van 2017 en betovert wereldwijd...

Marigold Piano Quartet - Brahms & Fauré - Kamermuziek


Wat maakt een pianokwartet zo bijzonder? De combinatie van piano en strijktrio die samensmelt tot een hechte eenhei, waarvan het totaal meer is dan de som der delen. Het Marigold Piano Quartet...

Ronald Brautigam - Beethoven, Mozart, Schubert - Wereldpianisten


Wie Wenen zegt, denkt aan Mozart, Beethoven en Schubert. Meesterpianist Ronald Brautigam brengt hun muziek tot leven met ongekende verfijning en expressie. Tijdens dit concert neemt Brautigam je...

Kerstconcert I - Berghout Ensemble - Kerstlicht op Gouden Snaren


Harpiste Veronique Serpenti en het Berghout Ensemble zorgen voor een intiem kerstconcert rondom de harp. Mozarts Adagio & Allegro KV 617 voor glasharp en strijkkwartet vormt het sprankelende...

Kerstconcert II - Barbara Kozelj (mezzosopraan) & Thomas Beijer (piano) - Kerst bij Brahms, Schumann en Mompou


Mezzosopraan Barbara Kozelj en meesterpianist Thomas Beijer nemen je mee op een muzikale ontdekkingsreis langs Europese kersttradities. In Tsjechië hoor je de rijke, poëtische klanken van Dvořák en...

Lavinia Meijer (harp) & Reyer Zwart (piano, gitaar) - Glass, Mertens, Monk - Licht Klassiek


Voor harpiste Lavinia Meijer bestaan er geen muzikale grenzen. Even moeiteloos schittert ze op het klassieke concertpodium als op een popfestival. Wat altijd blijft, is haar sublieme spel en haar...

Schuberts 'Der Tod und das Mädchen' - Barbican Quartet - Strijkkwartetten


Vier internationale musici, vier unieke persoonlijkheden – samen vormen ze één ongeëvenaard strijkkwartet. Met het Barbican Quartet ervaar je een unieke stem in de kamermuziekwereld. Waar ze ook...

Hannes Minnaar - Schubert, Chopin & Regers Bachvariaties - Wereldpianisten


Meesterpianist Hannes Minnaar heeft nauwelijks nog introductie nodig. Al jaren behoort hij tot de absolute top onder de Nederlandse pianisten. Pers en publiek zijn het eens over zijn unieke...

Delta Piano Trio - Brahms, Smetana, Kurtág - Kamermuziek


Beleef een avond vol muzikale magie met het Delta Piano Trio, een van de meest opwindende pianotrio's van Nederland! Dit gerenommeerde ensemble is niet meer weg te denken van het kamermuziekpodium...

Maria Milstein (viool), Quirine Viersen (cello) & Elisa Karen Tavenier (altviool) - Mozart, Schubert, Weinberg - Kamermuziek


Violist Maria Milstein, cellist Quirine Viersen en altviolist Elisa Karen Tavenier vormen een ijzersterk trio op het concertpodium. Als solist en in ensembles als het Van Baerle Trio en het Animato...

Jonathan Fournel - Chopins Grande Valse Brillante en Schuberts Wanderer Fantasie - Wereldpianisten


Artist in residence Jonathan Fournel raakt het hart met zijn verfijnde expressie en ongekende muzikaliteit. Als winnaar van de Koningin Elisabethwedstrijd 2021 vertelt hij met de kleinste nuances...

Telemanns Passie: Seliges Erwägen des bitteren Leydens und Sterbens Jesu Christi


Georg Philipp Telemann schreef maar liefst veertig passies en zeven passie oratoria. Na Telemanns dramatische Brockes-Passion waagt het Apollo Ensemble zich nu aan zijn passie-oratorium Seliges...

Izhar Elias (gitaar) & Fernando Cordas (gitaar) - Dos Amigos & The Godfather - Licht Klassiek


Stap met topgitaristen Izhar Elias en Fernando Cordas in de wereld van de Spaanse gitaar. Deze virtuoze vrienden brengen de Spaanse gitaartraditie tot leven op zowel historische als moderne...

Andrei Korobeinikov - Beethoven, Haydn, Messiaen - Wereldpianisten


Andrei Korobeinikov – winnaar van de Scriabin International Piano Competition 2004 – maakt indruk met zijn poëtische spel en vurige intensiteit. In de Edesche Concertzaal brengt hij een gelaagd...

Annelien van Wauwe (klarinet), Paloma Kouider (piano), Louis Rodde (cello) - Beethoven, Brahms, Schumann - Kamermuziek


Met klarinettist Annelien van Wauwe, pianist Paloma Kouider en cellist Louis Rodde gezamenlijk op het podium wordt het een groot muzikaal feest. Deze drie topsolisten spelen drie tophits uit het...

Animato Kwartet - Mozart, Schubert, Bartók - Strijkkwartetten


Het Animato Kwartet bezorgt je een avond vol Weense flair en Hongaarse pit. Mozart en Schubert beluister je op de toppen van hun kunnen met hun late kwartetten. In Mozarts Strijkkwartet KV 589...

DagjeWeg.NL