Eén van de laatste oude-muziekpioniers van het eerste uur
archief oud artikel 17 december 2018 Cultuur Ede, Gelderland Bach moet klinken als Bach, Telemann als Telemann, vindt Ton Koopman. De muziek van Johann Sebastian Bach vormt het epicentrum van Koopmans lange loopbaan. Ook voor Telemann maakt Koopman veelvuldig ruimte. Geniet in de Edesche Concertzaal van muziek van deze grootmeesters uit de barok, gespeeld door een van de laatste oude muziek-pioniers van het eerste uur Ton Koopman en zijn trouwe muzikale metgezellen Tini Mathot en Reine-Marie Verhagen.
“Eén van de laatste oude-muziekpioniers van het eerste uurâ€, zo wordt Ton Koopman (1944) vaak omschreven. Dat klinkt een beetje alsof hij uitgespeeld is, maar dat is allerminst het geval. De organist, klavecinist, dirigent en onderzoeker houdt er een bomvolle agenda op na. Bach is nog steeds zijn nummer één, maar Telemann mag er ook zijn. “Hij wordt nog steeds onderschat.â€
Japan
Ton Koopman staat op het punt naar Japan te vliegen als we elkaar spreken. Hij bezoekt verschillende Japanse steden voor een reeks soloconcerten op het orgel en de klavecimbel. “We kunnen er in Nederland jaloers op zijn: ik speel orgel voor een zaal met tweeduizend plekken en het zit meestal helemaal vol. Bij de klavecimbelconcerten zitten waarschijnlijk zo'n zeshonderd mensen.â€
Later in de maand moet hij in Frankrijk zijn voor zijn festival Itinéraire Baroque en Perigord Vert. Vervolgens even een pauze, daarna in iets meer dan een week (!) Mallorca, Stuttgart en opnieuw Japan, waar hij met zijn eigen, fameuze Amsterdam Baroque Orchestra and Choir Bachs Hohe Messe zal uitvoeren. Koopman is duidelijk nog altijd een veelgevraagde topmusicus.
Eerste Bach-ervaring
Voor Ton Koopman, zoon van een katholieke middenstander in Zwolle, begon het allemaal met Johann Sebastian Bach. Hij kan zich zijn eerste Bach-ervaring nog goed herinneren. “Dat was in een kerkkoor in Zwolle. We zongen Jesus bleibet meine Freude.†Koopman was verkocht en zette zijn zinnen op orgelles. Dat ging echter niet zo makkelijk. “Ik was te klein en kwam niet bij de pedalen. Ieder jaar ging ik terug naar de orgelleraar, maar ieder jaar zei hij dat ik te klein was. Ondertussen probeerde ik het gewoon zelf. Ik schoof mijn broek kapot op de orgelbank, tot woede van mijn moeder. Op mijn zestiende wilde de leraar me eindelijk lesgeven, maar toen had ik het mezelf al geleerd...â€Verrassende Bach
Bach groeide uit tot het epicentrum van Koopmans werk en leven. “Voor mij is hij de nummer één in de muziekgeschiedenisâ€, zegt hij. “Bij Bach vind je een enorm evenwicht tussen gevoel en verstand. Hij kan je een hartverzakking bezorgen met een bepaalde harmonie – echt dat je denkt: hoe is het mogelijk – maar hij is tegelijk een waanzinnige architect. Het is ongelofelijk hoe zijn muziek in elkaar zit.â€Koopman staat te boek als één van de grootste Bach-experts. Niets in het oeuvre van de grote meester zal hem onbekend voorkomen. Kan de componist hem toch nog verrassen? “Jazekerâ€, zegt hij met overtuiging. “Je ontdekt telkens weer nieuwe dingen, nieuwe harmonieën, zelfs in stukken die je goed kent. Je bent voortdurend vanuit andere invalshoeken met zijn werk bezig.â€
Zoektocht voortzetten
Ton Koopman verkende de afgelopen decennia samen met mensen als zijn leraar Gustav Leonhardt en Frans Brüggen veel terrein in de oude-muziektraditie. Inmiddels is het in de muziekwereld algemeen geaccepteerd dat je moet “weten waar je over praatâ€, zoals Koopman het uitdrukt. “Wat nu anders is dan toen ik bij Gustav Leonhardt studeerde, is dat we destijds allemaal aan het zoeken waren. We wisten niet zo veel, zowel de leraren als de studenten niet. Samen waren we op zoek. Tegenwoordig weet de leraar hoe het zit. Studenten vragen ernaar en denken dan: nu weet ik het ook. Maar ik vind dat de nieuwe generatie de zoektocht moet voortzetten. Ga zelf op zoek, controleer de bronnen die wij als oude generatie gebruikt hebben, ga met ons in gesprek en boor nieuwe bronnen aan. Doe het zelf!â€Grote Telemann
Er is meer dan Bach in Koopmans leven. Hij geldt als een kenner van het repertoire van Dietrich Buxtehude (hij zette zijn hele oeuvre op cd) en speelt ook andere meesters uit de barok. De laatste tijd waagt hij zich bovendien aan componisten als Mendelssohn en Brahms. “Ik schuif een beetje op.†In de Edesche Concertzaal combineert hij een verscheidenheid aan Bach-werken met stukken van Georg Philipp Telemann. “Hij was een groot componist, iemand die nog steeds onderschat wordtâ€, zegt Koopman. “Hij stond erom bekend dat hij snel kon componeren, maar dat zegt niets over de kwaliteit van zijn werk. Ik zie het als een blijk van zijn enorme ervaring.†Wat spreekt Koopman aan in de muziek van Telemann? “De mooie melodieën en de compactheid. Hij weet in korte delen veel te geven. Hij is simpelweg een knappe componist. Luister naar zijn vocale muziek, dan raak je echt onder de indruk.â€Koopman treedt in Ede aan met twee trouwe metgezellen: zijn echtgenote Tini Mathot, klaveciniste, en Reine-Marie Verhage, blokfluitiste. “Het is heel goed en leuk om met hen samen te spelenâ€, vindt Koopman. Hij belooft onder meer repertoire dat zelden te horen is. “Het is volgens mij een afwisselend programma, zeker niet alleen iets voor de kenners.â€
Interview - Laatst gewijzigd: 2019-01-16 11:00:13 · Gepubliceerd: 17 december 2018 - 404
Activiteiten Edesche Concertzaal
Vanaf volgende week te bezoeken
Caspar Vos (piano), Niek Baar (viool) & Ella van Poucke (cello) - Brahms, Sjostakovitsj, Martin - Artist in residence
Wat hebben Johannes Brahms, Dmitri Sjostakovitsj en Frank Martin met elkaar gemeen? Alledrie wekken ze oude volksmuziektradities in hun stukken tot leven. Pianist en artist in residence Caspar Vos,...
Binnen enkele weken te bezoeken
Paul Lewis - Mozart, Beethoven, Brahms - Wereldpianisten
Voor de pianomuziek van Beethoven en Schubert moet je bij meesterpianist Paul Lewis zijn. Zijn interpretaties ontvangen lovende kritieken in de internationale pers. Tijdens dit pianorecital neemt...
Later dit jaar
Simone Lamsma (viool) & Jonathan Fournel (piano) - Brahms, Fauré, Ravel - Artist in Residence
Beleef een hartverwarmende avond met stervioliste Simone Lamsma en artist in residence Jonathan Fournel, winnaar van het Koningin Elisabethconcours 2021. Dit eensgezinde duo neemt je mee op een...
Quartetto Bernardini & Matthea de Muynck - Hobokwartetten van Mozart & Boccherini - Kamermuziek
Reis met Quartetto Bernardini mee naar het achttiende-eeuwse Europa van Mozart en Boccherini! Beide componisten schreven meesterlijke kamermuziek voor hobo en strijkkwartet. Ook klinkt een pakkende...
Barry Douglas - Schuberts Impromptu's en Liszts magistrale Sonate - Wereldpianisten
De Ierse pianist Barry Douglas werd op slag wereldberoemd door in 1986, als eerste niet-Rus sinds Van Cliburn, het gezaghebbende Tsjaikovski Internationaal Concours in Moskou te winnen. Deze...
UITGESTELD Barry Douglas - Schuberts Impromptu's en Liszts magistrale Sonate - Wereldpianisten
De Ierse pianist Barry Douglas werd op slag wereldberoemd door in 1986 als eerste niet-Rus sinds Van Cliburn het gezaghebbende Tsjaikovski Internationaal Concours in Moskou te winnen. Deze...
Combattimento - Händels orgelconcert 'De koekoek en de nachtegaal' - Oude Muziek
Dompel je onder in het Londen van Händel met Combattimento als je gids. In deze stad vierde deze beroemde barokcomponist muzikale triomfen met zijn opera's, oratoria en concerten. Vooral zijn...
Jaeden Izik-Dzurko - Bach, Rachmaninov, Franck - Wereldpianisten
Met de Canadese pianist Jaeden Izik-Dzurko beluister je een van de beste pianisten van zijn generatie. In 2024 speelde hij zich letterlijk in de kijker door de befaamde Leeds Piano Competition...
Victor Julien-Laferrière (cello) & Jonathan Fournel (piano) - Kamermuziek
Ontmoet Victor Julien-Laferrière, de stralende stercellist die te gast is bij onze artist in residence Jonathan Fournel. Hij won de Koningin Elisabethwedstrijd van 2017 en betovert wereldwijd...
Marigold Piano Quartet - Brahms & Fauré - Kamermuziek
Wat maakt een pianokwartet zo bijzonder? De combinatie van piano en strijktrio die samensmelt tot een hechte eenhei, waarvan het totaal meer is dan de som der delen. Het Marigold Piano Quartet...
Ronald Brautigam - Beethoven, Mozart, Schubert - Wereldpianisten
Wie Wenen zegt, denkt aan Mozart, Beethoven en Schubert. Meesterpianist Ronald Brautigam brengt hun muziek tot leven met ongekende verfijning en expressie. Tijdens dit concert neemt Brautigam je...
Kerstconcert I - Berghout Ensemble - Kerstlicht op Gouden Snaren
Harpiste Veronique Serpenti en het Berghout Ensemble zorgen voor een intiem kerstconcert rondom de harp. Mozarts Adagio & Allegro KV 617 voor glasharp en strijkkwartet vormt het sprankelende...
Kerstconcert II - Barbara Kozelj (mezzosopraan) & Thomas Beijer (piano) - Kerst bij Brahms, Schumann en Mompou
Mezzosopraan Barbara Kozelj en meesterpianist Thomas Beijer nemen je mee op een muzikale ontdekkingsreis langs Europese kersttradities. In Tsjechië hoor je de rijke, poëtische klanken van Dvořák en...
Lavinia Meijer (harp) & Reyer Zwart (piano, gitaar) - Glass, Mertens, Monk - Licht Klassiek
Voor harpiste Lavinia Meijer bestaan er geen muzikale grenzen. Even moeiteloos schittert ze op het klassieke concertpodium als op een popfestival. Wat altijd blijft, is haar sublieme spel en haar...
Schuberts 'Der Tod und das Mädchen' - Barbican Quartet - Strijkkwartetten
Vier internationale musici, vier unieke persoonlijkheden – samen vormen ze één ongeëvenaard strijkkwartet. Met het Barbican Quartet ervaar je een unieke stem in de kamermuziekwereld. Waar ze ook...
Hannes Minnaar - Schubert, Chopin & Regers Bachvariaties - Wereldpianisten
Meesterpianist Hannes Minnaar heeft nauwelijks nog introductie nodig. Al jaren behoort hij tot de absolute top onder de Nederlandse pianisten. Pers en publiek zijn het eens over zijn unieke...
Delta Piano Trio - Brahms, Smetana, Kurtág - Kamermuziek
Beleef een avond vol muzikale magie met het Delta Piano Trio, een van de meest opwindende pianotrio's van Nederland! Dit gerenommeerde ensemble is niet meer weg te denken van het kamermuziekpodium...
Maria Milstein (viool), Quirine Viersen (cello) & Elisa Karen Tavenier (altviool) - Mozart, Schubert, Weinberg - Kamermuziek
Violist Maria Milstein, cellist Quirine Viersen en altviolist Elisa Karen Tavenier vormen een ijzersterk trio op het concertpodium. Als solist en in ensembles als het Van Baerle Trio en het Animato...
Jonathan Fournel - Chopins Grande Valse Brillante en Schuberts Wanderer Fantasie - Wereldpianisten
Artist in residence Jonathan Fournel raakt het hart met zijn verfijnde expressie en ongekende muzikaliteit. Als winnaar van de Koningin Elisabethwedstrijd 2021 vertelt hij met de kleinste nuances...
Telemanns Passie: Seliges Erwägen des bitteren Leydens und Sterbens Jesu Christi
Georg Philipp Telemann schreef maar liefst veertig passies en zeven passie oratoria. Na Telemanns dramatische Brockes-Passion waagt het Apollo Ensemble zich nu aan zijn passie-oratorium Seliges...
Izhar Elias (gitaar) & Fernando Cordas (gitaar) - Dos Amigos & The Godfather - Licht Klassiek
Stap met topgitaristen Izhar Elias en Fernando Cordas in de wereld van de Spaanse gitaar. Deze virtuoze vrienden brengen de Spaanse gitaartraditie tot leven op zowel historische als moderne...
Andrei Korobeinikov - Beethoven, Haydn, Messiaen - Wereldpianisten
Andrei Korobeinikov – winnaar van de Scriabin International Piano Competition 2004 – maakt indruk met zijn poëtische spel en vurige intensiteit. In de Edesche Concertzaal brengt hij een gelaagd...
Annelien van Wauwe (klarinet), Paloma Kouider (piano), Louis Rodde - Beethoven, Brahms, Schumann - Kamermuziek
Met klarinettist Annelien van Wauwe, pianist Paloma Kouider en cellist Louis Rodde gezamenlijk op het podium wordt het een groot muzikaal feest. Deze drie topsolisten spelen drie tophits uit het...
Animato Kwartet - Mozart, Schubert, Bartók - Strijkkwartetten
Het Animato Kwartet bezorgt je een avond vol Weense flair en Hongaarse pit. Mozart en Schubert beluister je op de toppen van hun kunnen met hun late kwartetten. In Mozarts Strijkkwartet KV 589...
