archief oud artikel 3 oktober 2019 Cultuur Amsterdam, Noord-Holland Een martelwerktuig uit de tijd van de slavernij, een eeuwenoud masker, de groene galajurk die (toen nog) prinses Beatrix droeg tijdens haar staatsbezoek, kleurrijke omslagdoeken en uiteraard ook veel muziek. De 400 jaar aan gedeelde geschiedenis van Suriname en Nederland komt tot leven in de De Grote Suriname-Tentoonstelling in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Een verzameling van 300 unieke objecten is vanwege de 45e onafhankelijksheidsdag van Suriname voor het eerst bij elkaar gebracht, maar het zijn vooral de Surinamers zelf die in deze tentoonstelling mogen spreken over hun eigen band met dit bijzondere land.

Slavernij in woord en beeld

Hoe gaat de expositie om met de slavernij, het meest pijnlijke hoofdstuk uit de geschiedenis van het land? Een brandijzer en martelwerktuigen als de kromboei vertellen dit gruwelijke verhaal. Plantagehouders deden alles voor een maximale omzet, want de cacao, koffie en suiker die de slaafgemaakten verbouwden op de plantages werd voor veel geld verkocht in Europa. De Nieuwe Kerk is ook de laatste rustplaats van admiraal Michiel de Ruyter. De Ruyter deed niet aan slaventransporten, maar hij veroverde wel de forten op de Afrikaanse westkust waardoor hij de trans-Atlantische slavenhandel mogelijk maakte. Niet alle slaafgemaakten werkten op het land. Sommige waren timmerman, huishoudster of opzichter. Soms wisten slaafgemaakten te ontsnappen en renden ze de ondoordringbare jungle in. Europeanen noemden ze 'marrons': weglopers. Er ontstond een eigen cultuur, die dicht bij de Afrikaanse wortels bleef. Vooral het verfijnde houtsnijwerk en de kleurrijke omslagdoeken zijn typisch voor de Marrons. Beiden zijn te zien in de expositie. Daarnaast is er ook werk te zien van Remy Jungerman en Ken Doorson, twee jonge, Surinaamse kunstenaars met een Marron-achtergrond.

De Suriname Monologen

Wie waren Johan Ferrier, Anton de Kom en Nola Hatterman ook alweer? Ze zijn bekend bij iedere Surinamer, maar veel Nederlanders zeggen die namen niet veel. De stichting Julius Leeft! maakte daarom de Suriname Monologen: zes theatervoorstellingen over acht kopstukken uit de Surinaamse geschiedenis. Met muziek van Harto Soemodihardjo en onder regie van John Leerdam. Onder meer Kenneth Herdigein, Prem Radhakishun, Gerda Havertong, Noraly Beyer en Sheila Sitalsing werkten mee aan de Monologen. Laat je meeslepen door het leven van verzetsstrijder Anton de Kom, die in Suriname streed tegen het Nederlandse koloniale bewind en in Nederland vocht tegen de bezetting van nazi-Duitsland. Pikant is ook de monoloog van Desi Bouterse, de omstreden huidige president van Suriname. Elke Suriname Monoloog wordt twee keer opgevoerd in de Nieuwe Kerk.

Onbekende geschiedenis in het licht

De Surinaamse geschiedenis hangt nauw samen met die van Nederland, maar voordat het eerste Europese schip de Suriname-rivier opvoer, woonden er al 9000 jaar mensen in dit gebied. De inheemsen, zoals de eerste bewoners nu worden genoemd, worden wel eens vergeten, maar de Grote Suriname-Tentoonstelling eert deze groep met het tonen van een stenen ceremonieel masker. Het masker komt uit de collectie van het Surinaamse Museum in Paramaribo en is voor het eerst te zien in Europa. De eerste synagoge van het Amerikaanse continent stond ook in Suriname. Een lantaarn en een sjofar (een muziekinstrument uit de joodse eredienst) vertellen het oude, maar onbekende verhaal van de joodse gemeenschap in Suriname. De multiculturele geschiedenis van Suriname komt aan bod in oude trouwfoto's van gemengde stellen. Tijdens de slavernij wilden plantagehouders zo min mogelijk contact tussen de verschillende bevolkingsgroepen. Later bleven veel groepen in hun eigen gemeenschap, maar de grofkorrelige zwartwitfoto's bewijzen dat de liefde zich ook toen niet veel aantrok van kleur.

- Laatst gewijzigd: 2020-02-13 13:58:10 · Gepubliceerd: 3 oktober 2019 - 12108