archief oud artikel 10 oktober 2019 Geschiedenis Leiden, Zuid-Holland Lang voordat toeristen het eiland ontdekten, trok Cyprus al bezoekers naar zich toe. Handelaren, vluchtelingen en vijandelijke legers kwamen allemaal langs op het eiland, dat al twaalf eeuwen wordt bewoond. De overzichtstentoonstelling Cyprus - Een eiland in beweging in het Rijksmuseum van Oudheden toont de enorme antieke rijkdom van dit eiland. Voor de eerste keer worden 300 topstukken uit het Cyprus Museum ingevlogen voor een Nederlandse expositie.

Kom aan tafel

Druiven, olijven, gegrild lamsvlees en veel wijn. Als je 2500 jaar terug in Cyprus te gast was, dan werd je goed ontvangen. In de Oudheid was een uitgebreid diner voor de gastheer dé manier om te tonen hoe rijk hij was. Zo kreeg je wijn uit een glas en niet uit een metalen beker. Wanneer je uit een metalen beker dronk, dan proefde je een bijsmaak. Iets wat je met het duurdere glas niet had. Hoe kennen we die eeuwenoude eetgewoontes? Met dank aan de vele opgravingen in Cyprus. Het eiland in het oosten van de Middellandse Zee wordt al twaalf eeuwen bewoond en de vroegere bewoners hebben veel sporen in de grond achtergelaten. Vierhonderd van die stukken zijn nu te zien in Cyprus - Eiland in beweging in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Zoals het mozaïek uit de tweede eeuw waarin een jongeman een fruitschaal boven zijn hoofd houdt. Klaar om aan tafel te gaan!

Een zeevarende handelsnatie

Anatoliërs, Feniciërs, Egyptenaren, Perzen, Grieken, Romeinen, Ottomanen, kruisvaarders, Engelsen. Ze stapten allemaal aan land in Cyprus en lieten hun sporen na op het eiland. De reden om aan land te stappen was helder: op Cyprus was iets te halen. Het eiland dankt zijn naam het Griekse woord voor 'koper', dat al in 2400 voor Christus op het eiland werd gedolven. Een beroemd wrak van een Cypriotisch schip uit de 14e eeuw bewijst dat er al een levendige handel was met het huidige Turkije, Libanon en Egypte. Aan boord had het schip grote hoeveelheden koper, tin en glas, maar ook luxe voorwerpen als wierook, ivoor en juwelen. Vanwege de strategische ligging van het eiland is er vaak gevochten om Cyprus. Wie de baas was op Cyprus, was de baas in de toen bekende wereld. De Egyptische invloed zie je terug in een kalkstenen sfinxbeeld, te zien in de expositie. De treffende gebeeldhouwde gezichten doen juist weer Grieks aan.

Het eiland van Aphrodite

Ook het godenleven van de antieke Cyprioten werd beïnvloed door de landen om hen heen. Vanaf de elfde eeuw voor Christus drukte de Griekse cultuur steeds meer een stempel op het eiland. Na de val van de Myceense beschaving, vluchtten veel Grieken naar Cyprus. Volgens de Griekse mythes werd hun liefdesgodin Aphrodite uit het schuim van de zee rond Cyprus geboren. Aphrodite was de godin van de liefde, voortplanting en vruchtbaarheid. Ze zag er daarom uit als een aantrekkelijke, jonge vrouw. Op veel beelden rijst ze op uit de zee of zit ze in bad. Aphrodite was ook de beschermgodin voor zwangere vrouwen. Zwangerschap was een kritieke fase, zowel voor de vrouw als het kind, en in talloze tempels werd een goede zwangerschap afgesmeekt. Wanneer het kind gezond ter wereld kwam brachten vrouwen schelpen of beeldjes naar de tempel. Enkele bustes van de godin zijn te zien in de tentoonstelling.

Aphrodite's favorieten

Speciaal voor kinderen stelde het museum de audiotour Aphrodite's favorieten samen. Doe de koptelefoon op en bezoek samen met de godin haar favoriete plekken op Cyprus. Luister ook naar haar talkshow waarin ze Ares, de Griekse god van de oorlog, aan de tand voelt. Ze vertelt ook over de objecten die in de tentoonstelling te zien zijn. De audiotour is voor kinderen vanaf 7 jaar, duurt ongeveer 50 minuten en is gratis bij een bezoek aan het museum.

Schateiland Cyprus

Dat er veel schatten in de bodem van Cyprus zitten, weten bezoekers al lang. Middeleeuwse kruisvaarders op weg naar het Heilige Land namen al klassieke beelden mee naar huis. Latere bezoekers maakten het wel erg bont. Verzamelaars, vaak diplomaten en bankiers, organiseerden hun eigen 'opgravingen'. Verblind door hebzucht plunderden ze eeuwenoude graven en heiligdommen. De Amerikaanse consul Luigi Palma di Cesnola liet in de tien jaar dat hij op Cyprus zat 35.000 Cypriotische objecten naar de Verenigde Staten verschepen. Het Metropolitan Museum of Art mocht het hebben, onder de voorwaarde dat hij na terugkomst uit Cyprus directeur mocht worden. Ook de Engelsen haalden vele kunstschatten naar hun musea. In die tijd, de late negentiende eeuw, besloten de Cyprioten op te treden tegen deze kunstroof. In 1908 werd daarom het Cyprus Museum opgericht. Dit museum is de belangrijkste schenker voor de objecten die tot 15 maart 2020 in deze unieke expositie te zien zijn.

- Laatst gewijzigd: 2020-02-13 13:31:38 · Gepubliceerd: 10 oktober 2019 - 1041