door

Ontmoet Anthony Fokker in Huis Doorn

Foto 1. Huis Doorn wijdt een tentoonstelling aan vliegtuigpionier Anthony Fokker. Foto: Huis Doorn.

Zie zijn vergeten verleden als Duitse oorlogsheld

archief oud artikel 28 november 2019 Geschiedenis Doorn, Utrecht Anthony Fokker was een echte waaghals. Op zijn 21e vloog hij zijn eerste rondje rond de Grote Kerk van Haarlem. Later bouwde hij in de Verenigde Staten een imposant luchtvaartbedrijf op. Een minder bekend hoofdstuk van Fokkers levensverhaal is de periode die hij tijdens de Eerste Wereldoorlog doorbracht in Duitsland. De expositie Fokker: onbegrensd in leven en werk in Huis Doorn werpt nieuw licht op dat vergeten verhaal.

Fokker: vriend van de Duitsers

Honderd jaar geleden in Amsterdam de Fokker Machinefabriek werd opgericht. Een goede aanleiding voor Huis Doornom een tentoonstelling te wijden aan Anthony Fokker. Er loopt ook een directe lijn van Anthony Fokker naar keizer Wilhelm II, de laatste vaste bewoner van Huis Doorn. Fokker verhuisde in 1912 naar Berlijn. Twee jaar later gaf de door keizer Wilhelm II ontketende Eerste Wereldoorlog de ambitieuze Fokker genoeg 'businesskansen'. Fokker bouwde zulke goede vliegtuigen dat Duitsers in de lucht al snel een overwicht hadden op de Engelsen en Fransen. Toch verloren de Duitsers de oorlog en zowel Wilhelm II als Anthony Fokker vluchtten halsoverkop naar Nederland. Beiden waren bang aangeklaagd te worden wegens oorlogsmisdaden.

Vliegtuigmodellen en vestzakhorloges

Fokker: onbegrensd in leven en werk! toont verschillende vliegtuigmodellen (op een schaal 1:3) die Fokker in Berlijn liet bouwen. In Duitsland riep de ambitieuze en eigenwijze Fokker minder weerstand op dan in het behoudende Nederland. De Duitsers waardeerden zijn werk, vooral tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een van de hoogtepunten in de expositie is een door Fokker ontworpen vliegtuig dat tijdens die oorlog door de Britten neerhaalden. De familie Fokker gaf ook enkele voorwerpen in bruikleen. Anthony kreeg zelf geen kinderen, maar via zijn neven is een en ander bewaard gebleven. Zo is er een horloge te zien dat Anthony tijdens vluchten in zijn vestzak droeg.

Vlucht in beeld

De tentoonstelling besteedt ook aandacht aan Fokkers plotse vlucht naar Nederland, aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Bang als hij was voor een communistische revolutie in Duitsland, besloot hij zijn hele fabriek naar Nederland te verhuizen. Hoe hij dat deed, is een teken van zijn slimheid. Door meer dan 64 wagons aan een trein te hangen, kon die trein onderweg niet naar een zijspoor worden geleid. Zo was de kans kleiner dat Britse of Franse militairen de trein lieten stoppen en zijn vliegtuigonderdelen zouden innemen. Fokkers Duitse oorlogsverleden is een interessant verhaal dat hij wegpoetste. Liever wees hij op zijn zakelijke successen in de Verenigde Staten. Deze tentoonstelling bewijst wel dat hij de basis van dat succes legde in het Duitse Keizerrijk. Daar leerde hij de fijne kneepjes van het vliegtuig bouwen. De expositie Fokker: onbegrensd in leven en werk! is tot en met 22 maart 2020 te zien in Huis Doorn.

Vlieg uit naar deze gevleugelde uitstapjes

Foto 2. Fokker in de 'Spin', het vliegtuig waarmee hij in Haarlem rond de Grote Kerk vloog. Foto: Privécollectie Fokker.

Redactioneel - Laatst gewijzigd: 2020-04-08 14:09:43 · Gepubliceerd: 28 november 2019 - 1537