4 mei: samen thuis herdenken

archief oud artikel 28 april 2021 Geschiedenis Landelijk De Dodenherdenking is ook dat jaar anders dan anders, want samen herdenken bij een van de herdenkingsmonumenten is nog steeds niet mogelijk. Toch kunnen we van 4 mei ook in 2021 een bijzondere dag maken en met zijn allen stilstaan bij de vele slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Letterlijk twee minuten om 20:00 uur, maar ook op andere manieren.

Vlag hele dag halfstok

Heb je een vlag? Hang hem dan halfstok op 4 mei. Ook dit jaar roept het Nationaal Comité 4 en 5 mei iedereen op om de vlag de hele dag halfstok te hangen, dus van zonsopgang tot zonsondergang. Zo laten we samen zien dat 4 mei een bijzondere dag is en blijft.

Herdenking in de Tweede Kamer

Bloemen leggen - ook digitaal

Zoek in de database het monument via de naam of via de plaats, klik op de tab 'leg een bloem', kies een bloem en laat het met je boodschap achter bij het monument. Zo kan toch iedereen even stilstaan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, ook wanneer je niet naar een monument kunt.

Speel de taptoe mee

De twee minuten stilte om 20:00 uur wordt traditioneel ingeluid met het taptoe-signaal, gespeeld op trompet of hoorn. Vorig jaar werd iedere trompet- en hoornspeler opgeroepen om thuis de taptoe mee te spelen. Dit jaar zijn er meerdere gemeentes die hier weer toe oproepen, zoals bijvoorbeeld Weesp. Begin om exact 19:58 uur en 30 seconden, het liefst vanaf het balkon of voor een open raam. Zo klinkt vlak voor 20:00 uur de taptoe door je eigen wijk. Je kunt de muziek downloaden op de site van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.

De taptoe tijdens de Nationale Herdenking op de Dam in 2018. Het artikel gaat verder onder de video.

Herdenking op de Dam

De dodenherdenking op de Dam is ook dit jaar weer zonder publiek en is weer te volgen op de tv en de radio. De uitzendingen beginnen met de 4 mei voordracht in een lege Nieuwe Kerk, dit jaar door schrijfster Roxane van Iperen. Sopraan Laetitia Gerards zingt een lied. Onder het oog van een kleine groep genodigden leggen Koning Willem-Alexander en koningin Maxima een krans bij het monument. Na de taptoe, de twee minuten stilte, het zingen van het Wilhelmus en de legging van de kransen houdt de negentienjarige Amara van der Elst een voordracht, gevolg door een toespraak van André van Duin.

Te horen vanaf 18:30 uur op Radio 1 en te zien vanaf 18:45 uur op NPO 1, vanaf 19:50 uur ook op NPO2 en NPO 3. Op NPO3 is eerst van 19:20 uur tot 19:50 uur een speciale uitzending te zien van het Jeugdjournaal.

Eerbetoon van kinderen voor kinderen

De Nationale Kinderherdenking in Madurodam is ook dit jaar online. Om 19:30 uur start de livestream van de kinderherdenking met een zoektocht door het park. De kijkertjes kunnen zelf meehelpen via de Instagrampagina @nationalekinderherdenking4mei. Onderweg komen ze onder andere aangrijpende foto's tegen van kinderen in de oorlog. Een koor zingt het nieuwe herdenkingslied, er is een dans en uiteindelijk volgt een ontmoeting met Hanin, een meisje dat een paar jaar geleden uit Syrië vluchtte. Om 20:00 uur is het twee minuten stil, gevolgd door het leggen van een krans en een eerbetoon dat door kinderen zelf is bedacht.

Online herdenking in Kamp Vught

In de online dodenherdenking van Nationaal Monument Kamp Vught is een interview te zien met de onlangs 100 jaar geworden oud-gevangene Marie Verbraeken. Zij was koerierster voor het verzet en het gezin hielp onderduikers. Na te zijn verraden kwam ze in 1943 terecht in gijzelaarskamp Haaren en vijf maanden later in Kamp Vught. Joost Prinsen is de gastspreker en Willemijn Smeets zingt het lied 'Muren', dat zij speciaal schreef voor Kamp Vught. De twee jeugddorpsdichters van Vught dragen samen een gedicht voor.

Je kunt deze herdenking zien bij Omroep Brabant om 18:00 uur, 19:00 uur en na 21:00 uur elk uur. En online op het YouTubekanaal van Kamp Vught.

Speciale documentaires

NPO 2 zendt vanaf 20:35 uur drie speciale documentaires uit over Jacoba van Tongeren, Etty Hillesum en Willem Mengelberg. De documentaire over verzetsheldin Jacoba van Tongeren bijt de spits af. Zij raakte na de oorlog in de vergetelheid, maar liet wel unieke memoires achter over haar werk als leider van de Amsterdamse verzetsgroep Groep 2000. Haar neef Paul van Tongeren zorgde ervoor dat de memoires bekend werden. In de documentaire komt deze sterke vrouw, waar Prins Bernhard tegen zei "Aan u is een generaal verloren gegaan", weer tot leven via interviews en dagboekfragmenten.

Om 21:00 uur volgt de documentaire over Etty Hillesum, van wie haar oorlogsdagboeken werden gepubliceerd in het boek 'Het verstoorde leven', dat een inspiratie werd voor veel mensen. We volgen de research van biografe Judith Koelemeijer naar Hillesums leven. Haar diepgravend onderzoek in Polen maakt nu een reconstructie mogelijk van de drie maanden die Hillesum aan het eind van haar leven doorbracht in Auschwitz, waar ze in 1943 werd vermoord. Ook haar besluit om als Joodse vrouw toch niet onder te duiken komt aan bod.

Daarna is de documentaire De Lijst van Mengelberg te zien. Concertgebouw-dirigent Willem Mengelberg werd na de Tweede Wereldoorlog zwaar gestraft voor zijn nazisympathieën. Hij werd weggezet als collaborateur en landverrader. Nu blijkt echter dat hij actief betrokken is geweest bij het redden van tientallen Joden.

Ook op NPO2, vanaf 18:25 uur, het eerste deel van de driedelige documentaire 'Op de vlucht', over het Joodse gezin Hein dat de Tweede Wereldoorlog wist te overleven door hun doorzettingsvermogen, de hulp van een groep Utrechters en een flinke dosis geluk.

Theater na de Dam en het Bevrijdingsvuur

Op NPO 1 is van 23:05 uur tot 00:11 uur Theater na de Dam te zien, vanuit het lege Theater Amsterdam. Winfried Baijens presenteert een programma met dichters, acteurs en zangers over wat we herdenken en waarom. Naast de acteurs van het ITA Ensemble als Hans Kesting, Achraf Koutet, Marieke Heebink en Gijs Scholten van Aschat doen ook Wende Snijders en Froukje mee.

Aan het einde van de uitzending schakelt NPO 1 over naar Wageningen, waar Malou Petter om precies middernacht getuige is van het ontsteken van het Bevrijdingsvuur en officieel de Bevrijdingsdag begint. Het moment van herdenken naar vieren.

Herdenken thuis

Bekijk ook deze mogelijkheden om thuis stil te staan bij de Tweede Wereldoorlog.

• In Open Joodse Huizen herdenken vertellers, bezoekers en bewoners de slachtoffers van WOII door verhalen te delen. Je kunt online mee herdenken: bekijk de livestream op 3 en 4 mei;
• Bekijk de vlogs van Anne Frank. Er is niets veranderd aan haar aangrijpende verhaal, behalve dat ze een camera heeft in plaats van een dagboek;
• Lees de indrukwekkende verhalen uit de beruchte Scheveningse oorlogsgevangenis het Oranjehotel;
• Haal het Airborne Museum in huis, luister naar de verhalen en bekijk online unieke stukken uit de collectie;
• Volg het nieuws uit de Tweede Wereldoorlog via de speciale site van de NOS over 75 jaar bevrijding.

- Laatst gewijzigd: 2021-05-05 19:21:11 · Gepubliceerd: 28 april 2021 - 2162