Ervaar de intensiteit van zwart met de expo 'Paint it black'

archief oud artikel 14 september 2020 Cultuur Otterlo, Gelderland Misschien moet je bij de titel van deze expo gelijk denken aan het Stones-nummer Paint it black (1966). Dat is niet zo gek, want dit nummer heeft veel te maken met de expo, die je van 19 september 2020 tot en met 28 februari 2021 in het Kröller-Müller Museum kunt bekijken. Niet alleen ontstond het merendeel van de stukken in dezelfde tijd als de Stones-hit, bovendien zijn alle kunstenaars op deze tentoonstelling geobsedeerd door het zwart.

"Alsof je in een oneindige diepte kijkt"

Het werk Zwart water (1964) van Armando (1929-2018) vormt het middelpunt van de tentoonstelling en gooit je spreekwoordelijk in het diepe. Wat je ziet is een bassin gevuld met water in een bijna donkere ruimte. Zoals in veel ander werk gaat Zwart water over een diepe ervaring, die Armando op een bepaalde manier wilde reproduceren. Hij vertelde er zelf over. "Ik woonde op de Prins Hendrikkade, en als ik daar 's nachts liep, schenen de straatlantaarns met rozig licht op dat water, zodat het bijna zwart leek." Jip Hinten, conservator van het Kröller-Müller Museum, vindt het een mooi, bijzonder en vooral mysterieus werk. "Alsof je in een oneindige diepte kijkt", vertelt ze aan Omroep Gelderland.

'Paint it black' en de obsessie voor zwart

De intense ervaring van gekleurd zwart

Rondom Zwart water bekijk je werk van veel andere gelijkgestemde kunstenaars, onder wie, Ad Reinhardt, Louise Nevelson, en Tony Smith. Allemaal zijn ze op een bepaalde manier gefascineerd door het zwart. Van Tony Smith (1912-1980) zie je zijn sculptuur Wandering Rocks (1967-1970), alsof deze zwart-hoekige rotsblokken zomaar uit de museumvloer oprijzen. Louise Nevelson (1899-1988) verzamelde voor haar werk Sky Cathedral III (1959) allerlei afgedankte voorwerpen, die ze, nadat ze ze zwart had geverfd, omvormde tot een enorme installatie. Net zo indrukwekkend is het werk Ultimate Painting no. 59 (1960) van Ad Reinhardt, die vanaf de jaren vijftig geraffineerde zwarte doeken schilderde. De verf zit er zo dik op dat je geen penseelstreken ziet. Maar als je lang kijkt, valt iets bijzonders op. Is het zwart wel zo egaal als het lijkt of houd je brein je voor de gek? Reinhardt speelde graag met een soort 'gekleurd' zwart, wat zijn doeken tot een intense kijkervaring maken.

Paint it black

De fascinatie voor het zwart is niet het enige dat de kunstenaars met elkaar verbindt in de tentoonstelling Paint it black. In de kunst kan het zwart staan voor ultieme reductie, het absolute nulpunt. Het kan neutraal zijn, maar ook geladen met betekenissen. Daarmee verwijzen veel van de werken naar de periode waarin ze werden gemaakt: de roerige jaren zestig en de toen heersende onvrede over het politieke en maatschappelijke klimaat. Alles moest anders. Kunstenaars wilden terug naar het absolute nulpunt, om van daaruit nieuwe kunst te maken. "Paint it black", zingt Mick Jagger. Dat is precies wat deze kunstenaars hebben gedaan.

- Laatst gewijzigd: 2020-11-06 09:44:41 · Gepubliceerd: 14 september 2020 - 1113