Stap in de tijdloze wereld van schilder Henk Helmantel

archief oud artikel 13 oktober 2020 Cultuur Assen, Drenthe Verstilde kerkinterieurs en stillevens met een bijna fotografische precisie, het is het werk van Henk Helmantel ten voeten uit. In binnen- en buitenland wordt Helmantel geroemd om zijn meesterlijke schildertechniek. Helmantels 75e verjaardag dit jaar is voor het Drents Museum aanleiding voor een grote overzichtstentoonstelling. Tot en met 5 september 2021 bekijk je een selectie van zijn beste werken. Naast bekende schilderijen, zoals De noordbeuk van de kerk in Leermens (2000) zie je ook schilderijen uit de laatste jaren. Bovendien biedt de expo veel extra's. Zo beluister je muziek waar Henk Helmantel zich door laat inspireren en zijn er persoonlijke voorwerpen te zien.

In het spoor van de grote meesters

Alsof je regelrecht de zeventiende eeuw binnenstapt. Dat is de ervaring van veel mensen die Helmantels schilderijen voor het eerst zien. Stillevens met flessen en kweeperen, tijdloze kerkinterieurs, Helmantels onderwerpen roepen de grote Nederlandse meesters als Rembrandt, Vermeer en Saenredam in herinnering. Ook voor zijn fabuleuze schildertechniek ging hij bij zijn legendarische voorgangers te rade. Daarmee is Helmantel een uitgesproken figuur binnen de hedendaagse figuratieve kunst. De schilder heeft een voorliefde voor oude spullen, voorwerpen met een verleden, het liefst met wat onvolkomenheden. "Modern fabrieksspul is te perfect", vertelt hij in een interview met NRC Handelsblad.

Ambacht en inspiratie

Kunstcritica Joyce Roodnat omschreef Helmantel als zakelijke realist. De rode draad door zijn oeuvre is een aan de perfectie grenzende precisie, waarbij het gevoel van de kunstenaar op zijn zachtst gezegd een bijrol lijkt te spelen. Schoonheid met een zekere distantie, zou je kunnen zeggen. Het Drents Museum probeert uitdrukkelijk een vinger achter de wereld van Helmantels schilderijen te krijgen. Op het eerste gezicht lijkt de kunstenaar vooral een realistisch beeld te geven van de voorwerpen en de interieurs die hij afbeeldt. Maar langer kijken, verraadt de zoektocht naar een soort eeuwigheid, waarbij Helmantel boven het alledaagse probeert uit te steken. Een antiek kastje, ruwe tafels, rijp fruit en andere voorwerpen, Helmantel licht ze uit in een verder donkere ruimte. Het contrast zorgt voor een meditatieve en bijna mystieke spanning. Soms verraadt een schilderij iets meer. Net zoals Vermeer de poot van zijn schildersezel in een van zijn schilderijen verwerkte, zie je Helmantel zelf aan het werk in een subtiele spiegeling op een afgebeelde fles. Een unicum in het werk van Helmantel waarin doorgaans personen ontbreken.

Welkom in het universum van Helmantel

Hoewel Henk Helmantel geliefd is bij een groot publiek, is zijn werk in de kunstwereld niet onomstreden. Er zijn critici die zijn werk teveel een plaatje vinden, teveel "net echt". Daarom is het moedig dat het Drents Museum met een grote Helmantel-expositie komt, de tweede sinds 2004. Met tal van nevenactiviteiten wil het museum de kijker aan de hand nemen door het universum van Helmantel. Daarom is er een rijke randprogrammering. Zo heeft Helmantel behalve zijn schilderijen ook de objecten die hij schilderde in bruikleen gegeven. Dat varieert van Romeins glas tot middeleeuwse houtsculpturen en Chinees aardewerk.

Tijdens de expo kun je met je smartphone de muziek beluisteren die Helmantel vaak tijdens zijn werk in het atelier aan heeft staan. Voor gezinnen is er een gratis familieroute langs de werken met kijk, denk-, speel- en doe-opdrachten. Ook is er eens per maand de Workshop Stilleven Schetsen. Wie zich nog verder wil verdiepen in de achtergronden van Helmantels werk bekijkt de documentaire Henk Helmantel - Gedreven door Schoonheid en zijn er op gezette tijden lezingen en anderen publieksactiviteiten.

Redactioneel - Laatst gewijzigd: 2021-02-03 14:54:58 · Gepubliceerd: 13 oktober 2020 - 1342