door

Verdedigingsmuur van Water: ontdek de Hollandse Waterlinie

Foto 1. Polder Blokhoven bij Schalkwijk werd ooit onder water gezet om Nederland te verdedigen. Nu is het een waterbergingsgebied, waar een beeld de herinnering terugroept aan de oude functie in de Hollandse Waterlinie. Foto: Desiree Meulemans

Ontdek hoe het water eeuwenlang Nederland beschermde

28 augustus 2021 bijgewerkt: 18 januari 2022 Toerisme Landelijk De Hollandse Waterlinie is uniek in de hele wereld. Nergens anders vind je zo'n volledig doordacht verdedigingssysteem, waarbij water wordt gebruikt om de vijand tegen te houden. Een verdedigingslijn van 350 kilometer met dijken, sluizen, gemalen, kanalen, polders die onder water werden gezet en zo'n 96 forten. Veel van deze goed bewaard gebleven historische plekken kun je ook nog eens bezoeken. Allemaal redenen waarom in juli 2021 de hele Hollandse Waterlinie werd erkend als een onvervangbaar UNESCO Werelderfgoed.

Water als bondgenoot

Al in de zeventiende eeuw was in Nederland het water een bondgenoot in de strijd om onafhankelijkheid. Best vreemd als je bedenkt dat Nederland is ontstaan uit de strijd tegen het water. Een strijd die veel drooggelegde polders opleverde. Maar wat ooit is drooggelegd kan net zo makkelijk weer onder water worden gezet. Komen er vijanden aan? Sluizen open en het vijandige leger staat voor een watervlakte in plaats van groene weiden. Een laagje water tot kniehoogte was voldoende, daar kwamen de soldaten, kanonnen, paarden en wagens niet snel doorheen! En aan boten hadden ze niets, daar was dit laagje water veel te ondiep voor. Ook Napoleon, die rond 1800 heerste over Holland, vond het een effectief systeem en liet het verder uitbouwen.

Stelling van Amsterdam

Dat deze waterverdedigingslinie uniek is in de wereld werd al in 1996 erkend. Toen werd de Stelling van Amsterdam, na Schokland, als tweede Nederlands werelderfgoed toegevoegd aan de UNESCO lijst. De Stelling van Amsterdam is een verdedigingskring rond de hoofdstad Amsterdam van ongeveer 15.000 hectare, die loopt van Volendam via IJmuiden, Haarlem, Uithoorn en Weesp naar het Muiderslot en Forteiland Pampus. Wie die ring volgt komt langs meer dan 40 forten, uitgestrekte inundatiegebieden, inlaatsluizen, nevenbatterijen en magazijnen. Hoe groot ook, het is slechts een deel van de Hollandse Waterlinie. Het deel dat we de Nieuwe Hollandse Waterlinie noemen kwam toen niet op de werelderfgoedlijst.

Hele Waterlinie op de lijst

Na de erkenning van de Stelling van Amsterdam als werelderfgoed, werd er flink gelobbyd om ook de Nieuwe Hollandse Waterlinie op de werelderfgoedlijst te krijgen: 85 kilometer van Muiden tot aan de Biesbosch met 45 forten, 6 vestingen, 2 kastelen, 85 mitrailleurkazematten, ruim 700 betonnen schuilplaatsen en kazematten en ruim 100 militaire sluizen en waterwerken. Tegelijkertijd werd ook veel van de waterlinie gerenoveerd, zodat je nu allerlei forten en andere plekken langs de Hollandse Waterlinie kunt bezoeken. Op 26 juli 2021 werd het vele werk bekroond en kwam de hele Hollandse Waterlinie op de lijst. De Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie vormen weer in alle opzichten één geheel.

Bezoek de Hollandse Waterlinie

Wil je dit Nederlandse wereldwonder met eigen ogen zien? Loop dan het Waterliniepad van 350 kilometer en ontdek alle bijzondere plekjes. Dat hoeft niet in één keer, want het pad is onderverdeeld in etappes. Of bezoek het Waterliniemuseum waar je alles te weten komt over de waterlinies en er zelfs virtueel overheen kunt vliegen! Tip: boek het Waterliniemuseum met 20% korting op je tickets.

Enkele forten die leuk zijn om te bezoeken:

DagjeWeg.NL