door

Beroemd Haags poppenhuis Lita de Ranitz weer te zien

Foto 1. Het Grote Poppenhuis (1910, Collectie Haags Historisch Museum) van jonkvrouw Lita de Ranitz is terug in het museum, in een bijzondere tentoonstelling. Foto: Haags Historisch Museum

Kijk binnen bij de Haagse high society van 100 jaar geleden

archief oud artikel 15 november 2023 Cultuur Den Haag, Zuid-Holland In het Haags Historisch Museum hebben ze iets bijzonders: een miniatuur museum. Het is het meer dan 100 jaar oude Grote Poppenhuis van jonkvrouw Lita de Ranitz, dat het leven laat zien van de rijke Hagenaars in 1910. De meubels, de kunstwerken, de huishoudelijke apparaten, alles klopt! Tot en met de stofzuiger die toen net in opkomst was. Dit beroemde poppenhuis is teruggekeerd na een grote restauratie en vanaf 18 november weer te zien in een eigen tentoonstelling: Klein, kleiner, groots.

Alles tip top

De gordijntjes zijn gewassen, het koper gepoetst, de meubeltjes in de boenwas gezet en de dienstmeid loopt de trap af met een stapeltje gerepareerd en gestreken linnen. Na een grondige restauratie kan het leven van de rijke Hagenaars van 100 jaar geleden weer goed bekeken worden in het grote poppenhuis van jonkvrouw Lita de Ranitz.

Foto 2. Bediendes, prachtig houtsnijwerk op de trap, elektrische lampen en zelfs een badkamer met stromend water! Alles straalt rijkdom uit. Foto: Haags Historisch Museum
De tentoonstelling Klein, kleiner, groots is te zien van 18 november 2023 tot en met 1 september 2024 in het Haags Historisch Museum

Terug na 2 jaar

Als je ziet wat er allemaal in het Grote Poppenhuis staat snap je meteen waarom de restauratie zo'n twee jaar heeft geduurd. Zoveel meubeltjes, servies, beelden, boeken, vazen, pannen en huishoudelijke apparaten zie je niet snel in een poppenhuis! Overal hangen échte schilderijtjes, gemaakt door kunstenaars die de jonkvrouw kende via haar man, kunstschilder Willem Tholen. Het ene nog mooier dan het andere. En kijk: glas in lood raampjes. Dat moest allemaal worden opgeknapt. Wat een gepriegel zal dat zijn geweest...

Foto 3. Wat staat er veel in elke kamer, zoals hier in de eetkamer. Foto: Haags Historisch Museum
Foto 4. Sommige van de minuscule schilderijtjes zijn speciaal voor het poppenhuis gemaakt. Links De Spuistraat van Floris Arntzenius (circa 1910), rechts De Goddelijke Liefdegang van Jan Toorop (1915). Foto's: Haags Historisch Museum
Foto 5. Goed kijken, dan zie je de prachtigste dingen. Het miniatuur schaaksetje links is geschonken door Koningin-moeder Emma (circa 1900). Ook het toppunt van rijkdom in die tijd ontbreekt niet: een stofzuiger (circa 1920). Foto's: Haags Historisch Museum

Nog veel meer miniaturen

Lita de Ranitz schreef boeken en artikelen in tijdschriften en ze reisde door heel Europa. Dit laatste deed ze onder andere om miniaturen te vinden voor haar grootste passie: poppenhuizen. Vooral voor het Grote Poppenhuis, dat ze speciaal liet maken en helemaal zelf inrichtte. Ze had thuis toen al een aardige verzameling aan speciale poppenhuizen staan, zoals winkeltjes en een aantal fraaie keukens. Ook die keukens zijn duidelijk voor de rijken, met hun eigen waterpomp en eigen haard om te koken. Dat had de 'gewone man' niet in die tijd.

Foto 6. Lita de Ranitz rond 1911 voor het Grote Poppenhuis, waarvoor ze heel Europa afreisde om de juiste miniatuurtjes te vinden. Foto: © Haags Historisch Museum
Foto 7. Een van de keukens die Lita de Ranitz ook verzameld heeft: de Grote Keuken, Elizabeth Gelderman en Manna de Wijs-Mouton, ca. 1910-1926, collectie Haags Historisch Museum. Foto: Haags Historisch Museum

Band met koningshuis

Via haar vader had Lita ook connecties met het Koninklijk Huis. Hij was de secretaris van Koning Willem III en later van Koningin-moeder Emma. Emma heeft het grote poppenhuis vast en zeker gezien, want ze heeft Lita er een miniatuur schaakspel voor gegeven (zie hierboven) en het gastenboekje getekend. Het Grote Poppenhuis was ook honderd jaar geleden al een bekende bezienswaardigheid, met zelfs een eigen adres waar post heen kon worden gestuurd.

Foto 8. De handtekening van koningin-moeder Emma in het gastenboekje (1911). Foto: Haags Historisch Museum
Foto 9. Het Grote Poppenhuis ontving zelfs post, op een eigen postadres. Foto: Haags Historisch Museum

Kom kijken naar de rijken van 1910

De terugkomst van het poppenhuis wordt gevierd met een speciale tentoonstelling. Daarin zie je ook de andere miniaturen die Lita verzameld heeft. Rondom het poppenhuis en de miniaturen heeft het Haags Historisch Museum een interactieve ruimte gecreëerd waarin je even terugreist naar 1910 - het jaar dat het poppenhuis werd opgeleverd, compleet met vlag in de top voor het bereiken van het hoogste punt. Hier kun je even in de wereld van Lita en haar dienstmeid stappen.

Foto 10. Art impressie van de interactieve expositie rondom het Grote Poppenhuis, met onder andere film op de muren. Beeld: Shosho en Studio Marleen Bos

Ook interessant

Foto 11. Het Grote Poppenhuis (1910, Collectie Haags Historisch Museum, uitsnede) van jonkvrouw Lita de Ranitz staat weer in het museum. Kijk binnen bij de Haagse high society! Foto: Haags Historisch Museum

Nieuws - Laatst gewijzigd: 2023-11-20 11:41:48 · Gepubliceerd: 15 november 2023 - 2536