door

Bezoek het vernieuwde Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch

Foto 1. Op het nieuwe voetstappenplein voor het gebouw word je meteen geconfronteerd met het oorlogsdrama in Het Apeldoornsche Bosch. Foto: CODA

Herinneringscentrum houdt herinnering aan Apeldoornsche Bosch in leven

28 januari 2025 bijgewerkt: 29 januari 2025 Geschiedenis Apeldoorn, Gelderland Apeldoorn werd op 17 april 1945 bevrijd. En hoewel het aantal oorlogsoverlevenden dat de verhalen uit eerste hand kan vertellen steeds minder wordt, moet je over oorlog, vrede en vrijheid blijven praten. Juist nu. Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch vertelt niet alleen over de in 1943 ontruimde Joods-psychiatrische instelling, maar haalt deze onderwerpen en thema’s ook naar de actualiteit met activiteiten en lesprogramma's. Op 21 januari werd het uitgebreide Herinneringscentrum heropend. Dankzij de mooie nieuwe ontvangstruimte gaat een langgekoesterde wens in vervulling: het ontvangen van grotere groepen en schoolklassen. Kom langs voor een excursie of rondwandeling en ontdek meer over de geschiedenis van deze plek.

Nieuw voetstappenplein

De heropening viel meteen samen met de herdenking van de slachtoffers van de ontruiming van de Joods-psychiatrische instelling Het Apeldoornsche Bosch. In de nacht van 21 op 22 januari 1943 werden ruim honderd patiënten en personeelsleden met hun familie op een rechtstreeks transport naar Auschwitz gesteld en vermoord. Op 22 januari en 1 februari werden vervolgens nog eens 265 mensen naar Westerbork gebracht. Uiteindelijk overleven slechts 21 medewerkers van de instelling de oorlog. Eén van de slachtoffers was Sara Ricardo, een verpleegkundige, waarover haar nichtje Bertien Minco sprak. Zij is directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Sara was een van de slachtoffers, die werd afgevoerd naar Auschwit. Een verschrikkelijk moment uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog waar je meteen mee wordt geconfronteerd op het nieuwe voetstappenplein van het vernieuwde Herinneringscentrum in Apeldoorn.

De uitbreiding van het gratis 'museum' is enorm van belang geweest, zo vertelt Eva Schaap van CODA aan de redactie van DagjeWeg.NL. Op het nieuws zie je hoe antisemitisme weer steeds aanweziger en zichtbaarder wordt. "Als we deze huidige tijd willen begrijpen en oog en oor willen hebben en houden voor de ander is kennisnemen en leren van het verleden van groot belang," aldus Eva. Daarom creëerden ze meer ruimte met een aanbouw. Zo kunnen ze de verhalen in het Herinneringscentrum overdragen op nóg meer mensen.

Foto 2. Het voetstappenplein telt 1.400 voetstappen, dat gelijk staat aan het aantal slachtoffers van de ontruiming. Foto: CODA © Rob Voss

Jodenhemel Apeldoornsche Bosch

Lange tijd werd de psychiatrische instelling beschouwd als een veilige plek voor Joodse kinderen die minder begaafd of moeilijk opvoedbaar waren. Waarom zou men deze kwetsbare doelgroep ontruimen? Het voelde als een veilig oord. Hier leefden de bewoners en het personeel in kleine groepen die zoveel mogelijk op gezinnen leken en volgens de Joodse traditie. De patiënten hielpen op het land of bij andere klussen, voor zover hun ziekte het toeliet. Tussendoor konden ze ontspannen bij muziek- en filmvoorstellingen of aan sport en spel doen. Jongeren uit de grote steden vluchtten ook bewust naar de instelling, om zo hopelijk deportatie te voorkomen. Het Apeldoornsche Bosch werd daarom ook wel een "Jodenhemel" genoemd. Helaas werd de rust en vredigheid bruut verstoord, toen de instelling in de nacht van 21 op 22 januari 1943 op gruwelijke wijze ontruimd werd.

Foto 3. Lange tijd werd Het Apeldoornsche Bosch beschouwd als een veilig oord voor Joodse jongeren. Foto: CODA © Coll. B. Meester

Rondwandeling met gids

In het Herinneringscentrum ontdek je meer over de donkere geschiedenis. Je leest en hoort verhalen over de afschuwelijke nacht, maar ook over de patiënten en verpleegkundigen van de bloeiende instelling. Wandel op woensdagen en zondag gratis door de tentoonstelling. Of ga mee met een rondwandeling over het terrein van Het Apeldoornsche Bosch. Op 10 mei, 14 juni en 28 september vinden nog wandelingen plaats met het Apeldoorns Gidsen Collectief.

Wil je een schoolexcursie organiseren? In het kader van 80 jaar vrijheid zijn er gratis lespakketten beschikbaar voor het onderwijs. Kijk op de website van CODA voor meer informatie.

Foto 4. Het Herinneringscentrum in Apeldoorn houdt de verhalen over het Apeldoornsche Bosch in leven. Foto: CODA

Nieuws - Laatst gewijzigd: 2025-01-29 16:46:12 · Gepubliceerd: 28 januari 2025 - 208