18 februari 2025 Cultuur Amsterdam, Noord-Holland Het Koninklijk Paleis op de Dam is het meest iconische gebouw in de hoofdstad en toeristen gaan hier graag naar binnen. Dit jaar kun je ook net wat vaker op bezoek dankzij het 750-jarige jubileum van Amsterdam. Dus grijp je kans als je dol bent op luxe en sprookjesachtige plekken. Dan is het een ervaring die je een keer moet meemaken! Of ga eerst mee met redacteur Jennifer, die alvast een kijkje nam in het imposante monument uit de zeventiende eeuw.

Van stadhuis tot paleis

Wanneer je arriveert bij het Koninklijk Paleis op de Dam, merk je niet meteen hoe populair het is. Toch weet je dat je op het punt staat een iconisch gebouw binnen te lopen. Eenmaal in de entreehal beland je overigens wel direct in een mensenmassa. Gelukkig is alles goed georganiseerd met tijdsloten en is het gigantische gebouw groot genoeg voor alle bezoekers. Maar voor je de luxueuze ruimtes binnenwandelt, kun je in de entreehal eerst naar een korte introductiefilm over het paleis kijken. Wist je bijvoorbeeld dat dit het oorspronkelijke stadhuis van Amsterdam was? Zo'n anderhalve eeuw was deze plek hét hart van de stad. Daarna is het omgebouwd tot het paleis dat het nu is.

Luxe kroonluchters en marmer

Loop na de film de trap op, waar je je meteen een royal voelt door het mooie rode tapijt. Daarna word je verrast door de Burgerzaal: het centrum van het voormalige stadhuis. Dit is het middelpunt van het gebouw en ook zeker een van de hoogtepunten, vooral dankzij het vele prachtige marmer om je heen. Wandel door de ruimte om de drie marmeren kaarten heen van het vroegere oostelijk en westelijk halfrond en de noordelijke sterrenhemel. Ondertussen hoor je via de audiotour meer over de zaal.

Zo bleek het beeldhouwwerk van Atlas nogal belangrijk voor Amsterdam. Werp een blik omhoog en je ziet hem meteen met het blauwe hemelgewelf. Een beeld dat je wellicht herkent, want hetzelfde standbeeld staat ook boven op het paleis aan de Nieuwezijds Voorburgwal. Maar even terug naar Atlas: destijds werd gezegd dat de stad ten onder zou gaan, als hij zijn bol liet vallen. Gelukkig houdt hij de bol nog altijd hoog in de lucht!

Verstopte Andreaskruizen

Wandel vervolgens door de poort onder het beeld van Atlas, die je leidt naar de Troonzaal. Hier kom je direct in een klassieke sfeer terecht, waar de tijd stil lijkt te staan. Het heeft ook nog allerlei elementen van vroeger, uit de tijd dat het nog de zogenoemde Schepenzaal was. Daar werd het recht uitgesproken en werden wetten uitgevaardigd. Kijk maar naar het schilderij met vrouwe Justitia of kijk omhoog en zie de wapenschilden op het plafond. Het zijn allemaal overblijfselen van de voormalige rechtszaal.

Alle ruimtes in het paleis hebben een soortgelijk interieur, waarbij hout, goud en marmer veelvuldig terug komt. Het geeft het paleis de luxe en royale sfeer, die uiteraard ook past bij het gebouw. Verder zie je in elke kamer hetzelfde tapijt. Dit tapijt is soms bedoeld om de originele marmeren vloer te beschermen. Zo zit in de Justitiekamer een prachtige vloer verstopt met de drie Andreaskruizen uit het wapen van Amsterdam. Erg bijzonder!

Toch geen Rembrandt in het paleis

Gewoonweg een wandeling maken door de verschillende ruimtes in het royale paleis is al erg leuk, maar de bijbehorende audiotour geeft extra sjeu aan je bezoek. Alleen op deze manier ontdek je bijvoorbeeld dat er vroeger een schilderij van Rembrandt van Rijn in het paleis hing. Inderdaad: het hangt er tegenwoordig niet meer. Het desbetreffende schilderij, dat in de Oud Raadzaal hing, is weggehaald. De samenzwering van Claudius Civilis was kennelijk niet interessant genoeg voor het paleis. Dat terwijl het wel groot was; nog groter dan de bekende Nachtwacht. In plaats van Rembrandt zijn kunstwerk bewonder je hier nu schilderijen van Ferdinand Bol en Govert Flinck.

Even wuiven vanuit Balkonkamer

Het monumentale gebouw is erg groot, dus neem vooral je tijd gedurende het bezoek. Af en toe moet je ook echt even stilstaan bij het moment, bijvoorbeeld in de Balkonkamer. Dit is wat ons betreft de meest indrukwekkende ruimte. Het is niet de grootste kamer, maar wel een zeer speciale plek. Zo stapten onder andere Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima vanaf deze plek op het welbekende balkon, waar je uitkijkt over de Dam. Voor het gewone volk is het dus toch een momentje, als je kijkt door dit raam naar het plein met de tientallen duiven en de Bijenkorf op de achtergrond. Normaal gesproken sta je daar tussen! Geniet dus van de bijzondere gebeurtenis en wuif stiekem even naar de toeristen, demonstranten en shoppers beneden.

(Ver)dwaal door Nederlandse geschiedenis

Dwaal verder door het grote gebouw, waar je soms zelfs bijna verdwaald. Vooral wanneer je weer terugkeert in de gangen rondom de Burgerzaal. Huh, ben je hier niet al geweest? Gelukkig lopen er genoeg medewerkers rond die je goed op weg helpen naar bijvoorbeeld de Mozeszaal. Ook dit is een kamer met een bijzondere geschiedenis. Hier wordt altijd de zogenoemde akte van abdicatie getekend. En niet heel lang geleden, in 2013, gebeurde dat nog. Toen zat Prinses Beatrix achter het bureau, dat je nu voor je ziet. Zij trad destijds af als koningin.

Belangrijk historisch gebouw

Na zo’n anderhalf tot twee uur kom je dan aan bij de Vierschaar. Dit is de laatste en mooiste kamer in het paleis, zo horen we in de audiotour. Echter heeft deze ruimte ook de meest donkere geschiedenis. Dat zie je ook wel aan de marmeren vrouwen met treurige blikken. Niet gek, want in deze kamer werd vroeger de doodstraf uitgesproken.

Laat de lugubere historie tot je bezinken, terwijl je weer naar buiten loopt. Maar ga niet meteen huiswaarts! Maak eerst nog een rondje om het paleis en bekijk Atlas op het dak aan de Nieuwezijds Voorburgwal. Of loop eens naar de kant van de Paleisstraat. Zie je die zwarte deur? Dat was de ingang van de voormalige Amsterdamsche wisselbank, die ook gevestigd zat in het vroegere stadhuis op de Dam. Het is een van de bewijzen, dat het Koninklijke Paleis op de Dam een belangrijk gebouw is geweest. Het heeft bijgedragen aan de goede (financiële) status, die onze hoofdstad tegenwoordig heeft in de wereld!

Reportage - Laatst gewijzigd: 2025-02-18 14:38:00 · Gepubliceerd: 18 februari 2025 - 67