5 maart 2025 Toerisme Utrecht, Utrecht Treinliefhebbers opgelet: van 14 tot en met 16 maart stationeert On traXS zich weer in het Spoorwegmuseum. Met 31 banen van de meest getalenteerde modelbouwers van Europa. Van Japanse rijstvelden tot Zwitserse bergen en een Franse haven: je maakt een wonderlijke reis over de wereld. En dat tussen de levensgrote échte treinen van het museum.

Het beste van het beste

Een station te midden van de Japanse bergen, compleet met bossen, rijstvelden, een rivier en een grote Boeddha. Een treinbaan rondom de bekende toren van Lucca, Italië, met daarachter het klooster van Montserrat. En ‘Halte Assel’, een typisch Veluws tafereel inclusief picknickbanken en fietsen tegen het hek. Bij On traXS bewonder je banen van excellente modelbouwers uit Europa.

En de lat ligt hoog: de bouwers zijn geselecteerd door speciale scouts die horen bij modelbouwcollectief Mitropa. “Zij lopen alle modelbaanbeurzen af, ook in het buitenland, en weten waar de goede bouwers zitten. Daarin onderscheiden we ons van andere evenementen, waar mensen zichzelf voor kunnen aanmelden”, vertelt Evertjan de Rooij van het Spoorwegmuseum. “Mensen die zelf jarenlang op zolder aan iets hebben gebouwd en ‘het nu wel leuk vinden om het aan publiek te laten zien’, komen er bij ons niet in. De banen zijn beoordeeld op kwaliteit en hebben bijvoorbeeld verlichting, een dichtgemaakte stand en een achterwand. Dat maakt het tot een succesvol evenement, omdat mensen weten: als je hier komt kijken, krijg je het allerbeste te zien.”

Van Japan tot Zeeland

On traXS toont 31 verschillende banen. Sommige zijn 80 bij 80 centimeter, andere zijn tien meter lang. “Globaal zijn er twee stromingen in de modelbouwwereld”, vertelt De Rooij. “De ene groep bouwt bestaande of historische situaties na, waarvoor ze dan historisch onderzoek doen en op zoek gaan naar foto’s en tekeningen. Zoals een Belg die dit jaar station Oostende heeft nagebouwd. Ook vader en zoon Zondervan uit Nederland hebben beide een station nagebouwd: vader Klaas ‘Halte Assel’ op de Veluwe, en zijn zoon – die ernaast exposeert – een spoorlijn in Zeeland. De andere groep bouwt fantasiebanen, waarbij ze zich laten inspireren door bijvoorbeeld vakantiebestemmingen waar ze zijn geweest. Het is maar net wat er in hun brein ontstaat. Zoals het fictieve Japanse dorpje Karakura van Huib Maaskant, waar een trein langs rijstvelden en een Boeddha rijdt.”

Nog niet eerder vertoond

Ook voor het Spoorwegmuseum zelf is het een verrassing hoe het er uiteindelijk uit komt te zien. De Rooij: “Pas als ze de baan hier opbouwen, zie je wat het is. We hebben dit jaar veel banen uit Frankrijk. Die zijn daar al wel te zien geweest, maar nog nooit in Nederland.” Dit jaar zijn er ook voor het eerst banen te zien van Nederlandse bouwers. “We willen altijd de eerste zijn, met banen die nog nooit eerder te zien waren in Nederland.”

Tot leven gebracht

Het zijn niet alleen lege banen die je ziet, er is een levendige omgeving om de sporen heen gebouwd. Zo zie je poppetjes, fietsers, auto’s en boten – die soms zelfs ook kunnen bewegen. “De bouwers zijn heel handig in het tot leven brengen van hun banen. Ze staan er ook bij, en laten de treinen rijden. En ze vinden het heel leuk om erover te vertellen, dus je kunt zeker een kletspraatje met ze maken.” Dé mogelijkheid om ze dus om tips en tricks te vragen. Hoe je zelf van die levensechte boompjes maakt bijvoorbeeld, of rieten daken, of treinen die ‘viezig’ zijn geworden. “Veel bouwers hebben hun eigen specialiteit. Sommigen kunnen bijvoorbeeld goed water maken, dat een beetje glinstert. Zo kun je de kunst bij hen afkijken.”

Er zijn ook allerlei demonstraties en workshops te bezoeken bij On traXS, op een groot plein in het midden van het museum. Je hoeft je er niet voor aan te melden, je kunt gewoon langslopen en vragen stellen. Ook zijn er spullen te koop voor je eigen modeltreinbaan.

Fotospeurtocht en rangeerdiploma

Voor kinderen is er een fotospeurtocht, waarbij ze op zoek moeten naar zes modelbanen waar de foto’s zijn genomen. Ook kunnen ze hun rangeerdiploma halen. “Kinderen krijgen een helmpje op en een jasje aan en moeten met een afstandsbediening treinen van A naar B rangeren”, vertelt De Rooij. “Treintjes samenstellen, wissels omzetten, treinen op zijsporen laten rijden: je moet goed nadenken over de logistiek. Als het gelukt is, krijgen ze een handgeschreven rangeerdiploma.”

Nieuws - Laatst gewijzigd: 2025-03-05 10:09:04 · Gepubliceerd: 5 maart 2025 - 211